گوشی موبایل شما ناگهان خاموش می شود یا دیگر شارژ نمی شود، در چنین شرایطی، ابزاری به نام اسیلوسکوپ (Oscilloscope) نقش مهمی در عیب یابی و تعمیر دستگاه ایفا میکند. اسیلوسکوپ یک ابزار اندازه گیری الکترونیکی است که در دوره آموزش تعمیرات موبایل به شرکت کنندگان آموزش داده میشود و در انجام تعمیرات، به تعمیرکاران کمک می کند تا سیگنال های الکتریکی درون گوشی را مشاهده و تحلیل کنند.
اما یک تعمیرکار موبایل چگونه با استفاده از اسیلوسکوپ، تشخیص دهد که مشکل شارژ نشدن گوشی مربوط به باتری است یا مدار شارژ؟ برای یادگیری کار با اسیلوسکوپ و تسلط بر مهارت های عیب یابی و تعمیرات تخصصی موبایل، شرکت در دوره تعمیرات موبایل آموزشگاه فن آموزان به شما پیشنهاد می شود. در این دوره، با اصول کار اسیلوسکوپ و نحوه استفاده از آن در تعمیرات موبایل به طور کامل آشنا خواهید شد.
اسیلوسکوپ چیست؟
اسیلوسکوپ یک دستگاه اندازه گیری الکترونیکی است که برای دیدن و بررسی شکل موج های برق استفاده می شود. اسیلوسکوپ تغییرات ولتاژ را روی یک صفحه نمایش نشان می دهد و به کاربر اجازه می دهد ویژگی های مختلف سیگنال مانند مقدار ولتاژ و سرعت تغییرات آن را اندازه بگیرد. اسیلوسکوپ های جدید ً صفحه نمایش دیجیتال دارند و می توانند اطلاعات را ذخیره کنند یا به کامپیوتر وصل شوند.
مهندسان و تعمیرکاران از اسیلوسکوپ برای عیب یابی و تعمیر دستگاه های الکترونیکی استفاده می کنند. این دستگاه به آن ها این امکان را میدهد تا مشکلات مدارهای الکترونیکی را پیدا کنند و درست کار کردن قطعات را بررسی کنند. اسیلوسکوپ ها در دو نوع قدیمی (آنالوگ) و جدید (دیجیتال) ساخته می شوند و بسته به نیاز کاربر، امکانات و قابلیت های مختلفی دارند.
کاربردهای اسیلوسکوپ در تعمیرات گوشی موبایل
- عیب یابی مدارهای تغذیه
- بررسی سیگنال های پردازنده و مدارات اصلی
- بررسی سیگنال های کلاک
- عیب یابی سیستم شارژ و باتری
- تحلیل مدار شارژ
- تشخیص مشکلات باتری
- بررسی صفحه نمایش و تاچ اسکرین
- تحلیل سیگنال های تاچ
- عیب یابی مشکلات نمایشگر
- تشخیص مشکلات صوتی
- تحلیل سیگنال های صوتی
عیب یابی مدارهای تغذیه با اسیلوسکوپ
تعمیرکارهای گوشی با این دستگاه می توانند ولتاژ خروجی رگولاتورها را دقیق اندازه بگیرند و هر نوع نوسان یا ریپل را تشخیص دهند. با اسیلوسکوپ می شود کیفیت سیگنال های تغذیه را در نقاط مختلف برد چک کرد و اتصال کوتاه یا قطعی در مسیرهای تغذیه را پیدا کرد. این کار مخصوصاً برای فهمیدن مشکلات شارژ نشدن گوشی، خاموش شدن یکدفعه ای یا مصرف زیاد باتری خیلی مفید است.
بررسی سیگنال های پردازنده و مدارات اصلی با اسیلوسکوپ
برای عیب یابی پردازنده و مدارات اصلی گوشی، اسیلوسکوپ بهترین وسیله برای دیدن و تحلیل سیگنال های دیجیتال است. با این دستگاه می شود سیگنال های ارتباطی بین پردازنده و قطعات دیگر مثل حافظه، آی سی های جانبی و سنسورها را بررسی کرد.
تعمیرکارها با دیدن شکل موج ها، وضعیت خطوط داده و آدرس را میتوانند چک کنند و مشکلات ارتباطات سریال مثل I2C و SPI را پیدا کنند. این کار مخصوصاً وقتی که مشکل نرم افزاری به نظر می رسد ولی در واقع از سخت افزار است، خیلی کمک می کند.
بررسی سیگنال های کلاک با اسیلوسکوپ
این سیگنال های کلاک که از کریستال ها و نوسان سازها می آیند، برای کار درست همه بخش های گوشی خیلی مهم هستند. با اسیلوسکوپ می شود فرکانس، دامنه و شکل موج سیگنال های کلاک را اندازه گرفت و هر مشکلی در آنها را پیدا کرد. این کار مخصوصاً وقتی که گوشی مرتب ریست می شود، هنگ می کند یا وای فای و بلوتوثش درست کار نمی کند، خیلی مهم است.
شروع یادگیری : آموزش تعمیرات موبایل
عیب یابی سیستم شارژ و باتری با اسیلوسکوپ
تعمیرکاران موبایل با این دستگاه تغییرات جریان شارژ را در لحظه های مختلف می بینند و مشکلات نوسان ولتاژ یا جریان را پیدا میکنند. همچنین کار آی سی شارژ، مدارهای محافظ و مسیرهای تغذیه را چک کرده و الگوهای غیرعادی در مصرف جریان را که نشان دهنده مشکلات پنهان در سیستم شارژ یا باتری است، پیدا میکنند.
تحلیل مدار شارژ با اسیلوسکوپ
اسیلوسکوپ برای بررسی دقیق پارامترهای الکتریکی در مدار شارژ استفاده می شود. با اسیلوسکوپ یا نوسان سنج می شود سیگنال های کنترلی آی سی شارژ، کار سوئیچینگ رگولاتورها و مشخصات خروجی مدار شارژ را دقیق اندازه گرفت. این افراد فیدبک های کنترلی، سیگنال های PWM و گرم شدن مدار را میتوانند زیر نظر بگیرند. این اطلاعات برای دانستن مشکلاتی مثل شارژ نشدن گوشی، شارژ کند یا قطع و وصل شدن شارژ خیلی مهم است.
تشخیص مشکلات باتری
اسیلوسکوپ بهترین وسیله برای پیدا کردن مشکلات باتری است. با این دستگاه می شود نمودار شارژ و دشارژ باتری را در شرایط مختلف ثبت و بررسی کرد. تکنسین های موبایل ولتاژ و جریان باتری را موقع کارهای مختلف گوشی چک میکنند و هر رفتار غیرعادی مثل افت ناگهانی ولتاژ یا نوسانات جریان را پیدا میکنند.
بررسی صفحه نمایش و تاچ اسکرین با اسیلوسکوپ
در بخش نمایشگر و تاچ، اسیلوسکوپ برای بررسی دقیق سیگنال های کنترلی LCD یا OLED استفاده می شود. با این دستگاه می شود زمان بندی سیگنال های درایور نمایشگر، ولتاژهای مرجع و سیگنال های کنترل نور را اندازه گرفت و ارتباط بین پردازنده و درایور نمایشگر را چک کرد.
تحلیل سیگنال های تاچ
با اسیکلوسکوپ سیگنال های الکتریکی که موقع لمس صفحه تولید می شوند را میتوان دید و تحلیل کرد و نویزها و تداخل های محیطی که روی کار تاچ اثر می گذارند را بررسی کرد. این تحلیل ها برای پیدا کردن مشکلاتی مثل جواب ندادن درست به لمس (تاچ گوشی)، لمس های خود به خود یا تنظیم نبودن صفحه تاچ کاربرد زیادی دارد.
عیب یابی مشکلات نمایشگر با اسیلوسکوپ
از اسیکلوسکوپ برای سیگنال های LVDS که برای انتقال تصویر با کیفیت بالا استفاده می شوند را بررسی میکنند و مشکلات زمان بندی، هماهنگی و انتقال داده های تصویر را پیدا میکنند. همچنین ولتاژهای تغذیه پنل، کار درایورهای LED و مدارهای کنترل روشنایی را چک میکنند.
تشخیص مشکلات صوتی
اسیلوسکوپ برای بررسی مدارهای صوتی آنالوگ و دیجیتال خیلی مهم است. تکنسین کارها با این دستگاه کیفیت سیگنال های خروجی آمپلی فایرهای صوتی، کار کدک های صوتی و مسیرهای انتقال صدا را بررسی میکنند. می شود سطح سیگنال را دقیق اندازه گرفت و تغییر شکل و نویزهای ناخواسته در مسیر صوتی را پیدا کرد. این تحلیل ها برای رفع مشکلاتی مثل صدای ضعیف، نویز در صدا، قطع و وصل شدن صدا یا کار نکردن میکروفون خیلی مفید است.
شروع یادگیری : آموزش تعمیرات لوازم خانگی
تحلیل سیگنال های صوتی
تعمیرکارها می توانند تغییر شکل هارمونیک، نسبت سیگنال به نویز و محدوده تغییرات سیگنال های صوتی را تحلیل کنند. این اطلاعات برای بهتر کردن کار بخش صوتی گوشی و رفع مشکلاتی مثل تداخل فرکانسی، اکو در تماس ها و کیفیت پایین ضبط صدا خیلی مهم است.
نحوه استفاده از اسیلوسکوپ
- آماده سازی دستگاه
- تنظیمات اولیه
- مشاهده و تحلیل سیگنال
- عیب یابی و رفع مشکل
- تست نهایی
آماده سازی دستگاه
آماده سازی صحیح اسیلوسکوپ اولین و مهمترین مرحله در شروع کار است. تعمیرکار موبایل باید با دقت پراب های دستگاه را به کانال های مورد نظر متصل کند و از محکم بودن اتصالات اطمینان حاصل کند. تنظیم دقیق ولتاژ و فرکانس کاری دستگاه بر اساس نوع گوشی و قطعه مورد بررسی بسیار مهم است. قبل از شروع کار اصلی، حتماً باید کالیبراسیون پراب ها انجام شود تا از صحت اندازه گیری ها مطمئن شویم. این کار با استفاده از سیگنال مرجع 1 کیلوهرتز که روی دستگاه تعبیه شده است انجام می شود.
تنظیمات اولیه
پس از آماده سازی، باید تنظیمات پایه دستگاه را انجام داد. انتخاب مقیاس مناسب برای محور عمودی که نمایش دهنده ولتاژ است باید متناسب با سطح سیگنال مورد اندازه گیری باشد. تنظیم تایم بیس برای محور افقی که زمان را نشان می دهد باید طوری باشد که بتوانیم جزئیات سیگنال را به خوبی ببینیم. فعال کردن تریگر مناسب برای ثابت نگه داشتن تصویر سیگنال روی صفحه نمایش بسیار مهم است و باید با توجه به نوع سیگنال تنظیم شود.
مشاهده و تحلیل سیگنال
در این مرحله، تعمیرکار باید با دقت شکل موج سیگنال را روی صفحه نمایش بررسی کند. اندازه گیری دقیق دامنه و فرکانس سیگنال و مقایسه آن با مقادیر استاندارد که در دیتاشیت ها یا راهنمای تعمیرات آمده است، بسیار مهم است. هرگونه انحراف از شکل موج استاندارد، نویز غیرعادی یا تغییرات ناگهانی در سیگنال نشان دهنده مشکل است.
عیب یابی و رفع مشکل با اسیلوسکوپ
با مقایسه شکل موج های مشاهده شده با نمونه های سالم، می توان قطعات معیوب را شناسایی کرد. سپس باید تعمیرات لازم مانند تعویض قطعه، رفع قطعی یا اتصال کوتاه انجام شود.
تست نهایی
پس از انجام تعمیرات، حتماً باید نقاط تست را مجدداً با اسیلوسکوپ بررسی کرد تا از صحت عملکرد مدار اطمینان حاصل شود. سیگنال ها باید با مقادیر استاندارد مطابقت داشته باشند و هیچ نویز یا اختلال غیرعادی مشاهده نشود. در پایان، ثبت نتایج و مستندسازی مراحل تعمیر برای مراجعات بعدی بسیار مفید خواهد بود.
نکات مهم برای استفاده صحیح از اسیلوسکوپ
آشنایی با سیگنال های نرمال
یکی از اولین قدم ها در استفاده از اسیلوسکوپ این است که متخصص تعمیرات موبایل بداند سیگنال های طبیعی در هر قسمت از گوشی چه شکلی هستند. مثلاً در مدار شارژ، سیگنال ولتاژ و جریان باید مشخصات خاصی داشته باشد یا در مدارهای دیجیتال، شکل موج ها باید با سطوح منطقی و زمان بندی های استاندارد مطابقت داشته باشند.
اگر تعمیرکار این اطلاعات پایه را نداشته باشد، ممکن است شکل موج های سالم را اشتباه تشخیص دهد و عیب یابی اشتباهی انجام دهد. بنابراین آشنایی با سیگنال های نرمال و مقایسه آنها با سیگنال های مشاهده شده، کلید اصلی تشخیص درست مشکلات است.
دقت در تنظیمات اسیلوسکوپ
برای اینکه اسیلوسکوپ نتایج دقیقی بدهد، باید تنظیمات اولیه دستگاه درست انجام شود متخصص تعمیرات موبایل باید مقیاس محور افقی (زمان) و محور عمودی (ولتاژ) را طوری تنظیم کند که سیگنال به خوبی روی صفحه نمایش داده شود.
شروع یادگیری : آموزش تعمیرات برد الکترونیکی
اگر سیگنال خیلی بزرگ یا خیلی کوچک باشد، ممکن است جزئیات مهمی از دست برود. همچنین تنظیم تریگر برای ثابت نگه داشتن تصویر و مشاهده بهتر سیگنال ضروری است. پارامترهایی مثل پهنای باند و کوپلینگ (AC/DC) باید بر اساس نوع سیگنالی که قرار است بررسی شود، انتخاب شوند. اگر این تنظیمات اشتباه باشند، ممکن است سیگنال های غیرواقعی یا گمراه کننده نمایش داده شود.
استفاده از پروب های با کیفیت
پروب های با کیفیت باید بتوانند سیگنال ها را بدون نویز منتقل کنند. تعمیرکار تلفن همراه باید از پروب هایی با پهنای باند مناسب استفاده کند و مطمئن شود که مقاومت و امپدانس آنها با دستگاه و مدار سازگار است. همچنین استفاده از نوک پروب های ظریف برای دسترسی به نقاط ریز روی برد گوشی ضروری است.
قبل از شروع کار، باید پروب ها کالیبره شوند تا اندازه گیری ها دقیق باشند. نگهداری و بررسی دوره ای پروب ها هم مهم است، چون اگر پروب خراب باشد، تمام اندازه گیری ها اشتباه خواهد بود.
اسیلوسکوپ یکی از ابزارهای مهم و کاربردی در تعمیرات تخصصی گوشی های هوشمند است. این دستگاه با قابلیت هایی از جمله نمایش و تحلیل سیگنال های الکتریکی، به تعمیرکاران کمک می کند تا مشکلات سخت افزاری را در بخش های مختلف مثل سیستم تغذیه، شارژ، پردازنده، صفحه نمایش و سیستم صوتی شناسایی و برطرف کنند. توانایی اسیلوسکوپ در نمایش شکل موج ها، اندازه گیری پارامترهای الکتریکی و تحلیل پروتکل های ارتباطی، آن را به ابزاری ضروری برای تعمیرکاران تلفن همراه حرفه ای تبدیل کرده است. البته استفاده درست از این دستگاه نیاز به دانش، تجربه و رعایت اصول صحیح دارد تا نتایج دقیق و قابل اعتمادی به دست آید.
مطلبی که در بالا با عنوان “اسیلوسکوپ چیست؟” مشاهده کردید در آموزشگاه فن آموزان تدوین و گردآوری شده است. آموزشگاه فن آموزان مجری برگزاری دوره های فنی و حرفه ای با ارائه مدرک فنی و حرفه ای نظیر دوره آموزش برق ساختمان، دوره های تخصصی آموزش برق خودرو، دوره های تخصصی آموزش نصب پنل خورشیدی، دوره های آموزش رباتیک و … میباشد. جهت دریافت اطلاعات بیشتر فرم زیر را تکمیل نمایید و یا با آموزشگاه تماس حاصل فرمایید.
نوشته اسیلوسکوپ چیست؟ (کاربرد اسیلوسکوپ در تعمیرات موبایل) اولین بار در آموزشگاه فنی و حرفه ای فن آموزان. پدیدار شد.
دیدگاه خود را بنویسید