صنعت جوشکاری یکی از مهم ترین صنایعی است که به واسطه آن، بسیاری از کارخانجات و صنایع تولیدی می توانند محصولاتی جدید و کاربردی خلق کنند. پیشرفت تکنولوژی سبب شده تا فرایند جوشکاری نیز دستخوش تغییر و تحولات زیادی شود. از این روست که امروزه شاهد هستیم این فرایند به روش های مختلفی انجام می شود و به ابزارهای گوناگونی نیاز دارد. یکی از مهم ترین ابزار کار جوشکاری الکترود است. اما الکترود چیست؟ الکترود وسیله ای است که با ترکیب گازها و تولید حرارت لازم، دو قطعه فلزی را در سطح تماس به یکدیگر جوش می دهد. البته این وسیله انواع گوناگونی دارد که در این مطلب قصد داریم به طور مفصل با مدل های مختلف آن آشنا شویم.
اگر به حرفه و شغل جوشکاری علاقه مند هستید میتوانید در دوره آموزش جوشکاری و درودگری از مقدماتی تا پیشرفته که به صورت صفر تا صد و کاملاً عملی و تخصصی در آموزشگاه فن آموزان برگزار میشود شرکت کرده و مدرک فنی حرفه ای آن را دریافت کنید. جهت مشاهده جزئیات و شرایط این دوره روی تصویر بالا کلیک کنید و یا با آموزشگاه تماس حاصل فرمایید.
الکترود جوشکاری چیست؟
الکترود به یک قطعه فلزی اشاره دارد که دارای دو قطب و دو سر مختلف است. یک سر آن فلزی و سر دیگر آن غیر فلزی است. این الکترود که به الکترود جوشکاری معروف است دارای روکش فلاکس می باشد که قادر است جریان برق را به راحتی از خود عبور دهد. در نتیجه با یک آمپر بالا کاملا ذوب می شود و نقاط موردنظر را به یکدیگر وصل می کند.
در این فرایند، سمت فلزی الکترود به دستگاه جوش و سمت غیر فلزی آن به قطعه کار وصل می شود. با اتصال الکترود به دستگاه جوش، یک قوس الکتریکی به وجود می آید که نتیجه آن همین اتصال قطعات به هم است. توجه داشته باشید که تمام روش های جوشکاری به الکترود نیاز ندارند. روش جوشکاری قوسی فلز یا MMAW یکی از روش هایی است که به الکترود نیاز دارد. از کاربردهای الکترود جوشکاری می توانیم به چند مورد زیر اشاره کنیم:
- جوشکاری سازه ها و اسکلت های ساختمانی
- جوشکاری تیرآهن
- اتصال ورق، میلگرد، پروفیل و…
- ساخت انواع نرده، درب، پنجره
- جوشکاری انواع لوله آب، گاز و…
علاوه بر الکترود، وسایل دیگری نیز در فرایند جوشکاری مورد استفاده قرار می گیرند که یکی از آن ها سیم جوش است. عده ای به خوبی از تفاوت میان این دو آگاه نیستند و بر این باورند که الکترود و سیم جوش هر دو یک ابزار هستند. در حالی که این تصور کاملا اشتباه است. در بخش آتی ابتدا به تفاوت این دو می پردازیم و در ادامه با انواع الکترود آشنا می شویم.
تفاوت الکترود جوشکاری با سیم جوش در چیست؟
از مهم ترین تفاوت های میان الکترود جوشکاری و سیم جوش می توانیم به چند مورد زیر اشاره کنیم:
- سیم جوش همان سیم مفتولی است که روکش بسیار نازکی دارد. در حالی که الکترود دارای پوششی ضخیم به نام فلاکس است.
- الکترود بسیار سفت، غیر منعطف و محکم است. در حالی که سیم قابلیت انحنا و خم شدن دارد.
- از سیم جوش بیشتر در صنایع کشتی سازی، سازه های فولادی و صنعت خودروسازی استفاده می شود. در حالی که کاربرد الکترود بیشتر در خطوط لوله کشی، ساخت لوله و صنعت فلز است.
- جوشکاری با استفاده از سیم جوش به روش نیمه اتومات و اتومات انجام می شود. در حالی که الکترود به صورت اتومات قابل انجام نیست.
- در روش جوشکاری با سیم مستقیم، انتقال جریان قوس الکتریکی به قطعه مورد نظر و پر کردن فضای خالی بین دو قطعه کار بر عهده سیم جوش است. این در حالی است که در روش جوشکاری الکترودی، این کار را الکترود انجام می دهد.
- از آن جایی که الکترود نسبت به سیم جوش زودتر تمام می شود، نیاز به تعداد دفعات تعویض بیشتری دارد.
حال که با تفاوت الکترود و سیم جوش آشنا شدیم، بهتر است انواع الکترود جوشکاری و سیم جوش را نیز معرفی کنیم.
انواع الکترود جوشکاری و سیم جوش (جوش قوسی، تیگ، میگ)
پیش از اینکه انواع الکترود را براساس ضخامت، قطر و… مورد بررسی قرار دهیم، بهتر است به این موضوع اشاره کنیم که در صنعت جوشکاری، چند مدل اصلی از الکترود و سیم جوش هستند که امکان دارد برخی از افراد مبتدی و تازه وارد این چند نوع را با هم اشتباه بگیرند. بسته به اینکه افراد با چه نوع جوشکاری (صنعتی یا خانگی) و چه مدل دستگاه جوشی سروکار داشته باشند، از انواع الکترود و سیم جوش که به شرح زیر هستند می توانند استفاده کنند:
-
الکترود جوشکاری قوسی SMAW (جوش MMA):
همان الکترود مصرفی جوش که بیشتر کاربران خانگی و کارگاه ها با آن کار می کنند.
-
سیم جوش MIG:
مخصوص جوشکاری CO2 که با جنس های مختلف آلومینیوم، فولاد، استیل، برنج و… ساخته می شود. (کاملا با الکترود جوشکاری قوسی متفاوت است.)
-
الکترود تنگستن جوش TIG:
تنها کاربرد آن در جوشکاری تیگ صنعتی گازی است و ارتباطی با الکترود جوشکاری قوسی ندارد.
-
الکترود تغذیه جوش TIG:
این نوع الکترود با وجود شباهت زیادی که به الکترود جوش قوسی دارد، اما یک قطعه کاملا مجزا و متفاوت است و ارتباطی با جوش MMA ندارد. جنس این نوع الکترود می تواند از برنج، پلی اتیلن، پی وی سی، پلاستیک و… باشد. مهم ترین تفاوت میان این نوع الکترود با الکترود جوش قوسی در این است که الکترود تغذیه جوش تیگ هیچ نوع عایق یا پوششی ندارد و فقط مرحله تزریق شدن به سطح کار برعهده آن است.
انواع الکترود جوشکاری از لحاظ قطر
یکی از پارامترهایی که سبب ایجاد تنوع و تفاوت میان الکترودها می شود، قطر آن هاست. اگر می خواهید نتایج حاصل از جوشکاری به بهترین شکل ممکن رقم بخورند، باید بدانید با توجه به شرایط کار، چه نوع الکترودی با چه قطری مناسب شماست. برای انتخاب قطر الکترود باید به فاکتورهایی نظیر ضخامت قطعه کار، دستگاه جوش و شرایط کار توجه داشت. جدول زیر انواع الکترود جوشکاری از لحاظ قطر را نشان می دهد.
| قطر(mm) | 2.6 | 3.2 | 4 | 5 |
| طول(mm) | 350 | 350 | 450 | 450 |
| آمپر | 60-90 | 100-120 | 110-160 | 160-220 |
بیشترین قطر الکترود برای مصارف صنعتی است که معادل 5 میلی متر می باشد. این ضخیم ترین نوع الکترود محسوب می شود که از آن برای جوش قطعات با ضخامت بالا استفاده می شود.
انواع الکترود جوشکاری از لحاظ نوع پوشش
الکترودها بر اساس نوع پوشش دسته بندی مجزایی دارند. از انواع آن می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
-
الکترود قلیایی (با کیفیت جوش بالا)
پرکاربردترین نوع الکترود به شمار می رود و در ساخت آن از ترکیباتی همچون کربنات کلسیم، کربنات منیزیم و فلورید کلسیم استفاده می شود.
-
الکترود اسیدی (با جوشکاری آسان)
عمق نفوذ زیادی ندارد، اما تقریبا در تمام موقعیت های جوشکاری از آن استفاده می شود. در ساخت آن از سیلیسیم، انواعی از اکسیدها و کربنات منگنز استفاده می شود.
-
الکترود رتیلی (با امکان جداسازی آسان)
همان اکسید تیتانیوم است که قابلیت کار کردن با هر دو جریان برق AC و DC را داراست. می توان از آن برای جوشکاری های سر بالا، کنج ها و گوشه ها استفاده کرد.
-
الکترود سلولزی ( با عمق بالا در جوشکاری)
40 درصد از این نوع الکترود را سلولز تشکیل داده و می تواند با جریان برق مستقیم DC کار کند. به هنگام کار با این نوع الکترود گاز دی اکسید کربن و هیدروژن آزاد می شود که می تواند قوس الکتریکی را از آسیب گازهای مخرب در اتمسفر در امان نگاه دارد.
-
الکترود اکسیدی ( با پوشش ضخیم)
در ساخت این نوع الکترود از اکسید آهن، سیلیکات و منگنز استفاده می شود. الکترود اکسیدی نیز قادر است با هر دو جریان AC و DC کار کند. جوشکاری به کمک الکترود اکسیدی نتایج بسیار قابل قبولی را به دنبال دارد. در واقع سطح کار آن ها بسیار صاف و یکنواخت است.
انواع الکترود جوشکاری از لحاظ ساخت
الکترودها به شیوه های مختلفی ساخته می شوند. بنابراین می توان براساس نوع ساخت برای آن ها دسته بندی دیگری در نظر بگیریم. از انواع الکترود براساس نوع ساخت عبارتند از:
-
الکترود کم هیدروژن:
در پوشش آن ها از مقادیر کمی هیدروژن استفاده شده و در جوشکاری فولاد کربن کاربرد دارند.
-
الکترود چسبان سریع با میزان رسوب بالا:
به دلیل استفاده از مقدار زیادی پوشش در آن ها، نرخ رسوب گذاری بالایی دارند.
-
الکترود انجماد سریع با قوس مقاوم:
دارای قوس مقاوم و سرباره ناچیز هستند. همچنین در موقعیت های مختلف کاربرد دارند.
-
الکترود انجماد پر شده با دانه های یکنواخت:
دارای پوشش سنگین هستند و قادرند سرباره جوشکاری را خارج و دانه های یکنواختی در محل جوشکاری ایجاد کنند.
انواع الکترود جوشکاری از لحاظ جنس مفتول
به طور کلی الکترود از دو بخش اصلی تشکیل شده است. شاخه و پوششی که دور آن به کار رفته دو بخش اصلی آن هستند. شاخه یا مفتول الکترود می تواند جنس های متنوعی داشته باشد. از این رو می توانیم الکترود را براساس جنس مفتول نیز به گروه های دیگری دسته بندی کنیم. در لیست زیر انواع الکترود بر اساس جنس مفتول را معرفی می کنیم:
- الکترود با مفتول فولاد کم کربن
- الکترود با مفتول فولاد ضد زنگ (زنگ نزن)
- الکترود با مفتول از جنس نیکل
- الکترود با مفتول آلومینیومی
- الکترود با مفتول از جنس پلی اتیلن
انواع الکترود جوشکاری از لحاظ ضخامت پوشش
و آخرین دسته بندی الکترودها مربوط به ضخامت پوشش آن هاست. پوششی که برای الکترود به کار می رود می تواند ضخامت های مختلفی داشته باشد. ضخامت الکترود قطعا در نتیجه کار تاثیرگذار است. الکترودها را براساس میزان ضخامت پوشش آن ها به گروه های زیر تقسیم می کنند:
- الکترود با پوشش نازک
- الکترود با پوشش متوسط
- الکترود با پوشش ضخیم
- الکترود با پوشش بسیار ضخیم
مطلبی که خواندید حاصل تلاش تیم تحریریه دپارتمان جوشکاری آموزشگاه فن آموزان بود که شامل دوره های آموزش جوشکاری، آموزش جوش آرگون، آموزش جوش co2 و دیگر حرفه های مرتبط با حرفه جوشکاری از پایه تا پیشرفته میباشد.
نوشته الکترود چیست؟ معرفی انواع الکترود جوشکاری اولین بار در آموزشگاه فنی و حرفه ای فن آموزان. پدیدار شد.
دیدگاه خود را بنویسید