فیلم معرفی انواع رله ها و آموزش بستن رله خودرو
رله ها از مهم ترین و پرکاربردترین قطعات در صنعت الکترونیک و برق هستند که به عنوان واسطه بین مدارهای کنترلی کم قدرت و مدارهای قدرت با جریان بالا عمل می کنند.
این قطعات الکترومغناطیسی با ساختاری نسبتاً ساده، تحول بزرگی در سیستم های کنترلی ایجاد کرده اند و امکان کنترل مدارهای پیچیده و پرقدرت را با سیگنال های ضعیف فراهم ساخته اند.
از سیستم های ساده خانگی گرفته تا تجهیزات پیچیده صنعتی، از مدارهای الکترونیکی کوچک تا سیستم های خودکارسازی بزرگ و از خودروهای سبک تا ماشین آلات سنگین صنعتی، همه و همه از رله ها به شکل های مختلف بهره می برند.
شناخت دقیق رله ها، انواع آنها، ویژگی ها و محدودیت هایشان و نحوه استفاده صحیح از آنها، از مهارت های اساسی برای هر فرد فعال در حوزه برق و الکترونیک محسوب می شود و از مباحث مهم کلاس های آموزش برق خودرو در آموزشگاههای فنی حرفه ای هستند. در این نوشته آموزشگاه فن آموزان به بررسی رله ها از منظر تئوری و عملی می پردازیم تا به آسانی بتوانید از این ابزار در کارهای خود استفاده نمایید.
اصول اولیه و مبانی نظری رله ها
رله در اصل یک کلید الکترومغناطیسی است که با استفاده از اصل القای مغناطیسی عمل می کند. به بیان ساده تر، رله از یک آهنربای الکتریکی (بوبین یا سیم پیچ) و یک یا چند کنتاکت الکتریکی تشکیل شده است. هنگامی که جریان الکتریکی از بوبین عبور می کند، میدان مغناطیسی ایجاد شده باعث جذب کنتاکت های متحرک می شود و وضعیت اتصال تغییر می کند.
اهمیت رله ها از آنجا ناشی می شود که آنها امکان کنترل مدارهای با جریان بالا را توسط جریان های ضعیف فراهم می کنند. به عنوان مثال، شما می توانید با یک سیگنال کوچک از یک میکروکنترلر، یک موتور پرقدرت یا یک سیستم روشنایی صنعتی را کنترل کنید.
این جداسازی الکتریکی بین مدار کنترل و مدار قدرت، علاوه بر افزایش توان کنترلی، ایمنی سیستم را نیز افزایش می دهد و از آسیب رسیدن به بخش کنترلی در صورت بروز مشکل در بخش قدرت جلوگیری می کند.
انواع رله ها و شناسایی پایه ها
-
رله مولتی
رله های مولتی همان طور که از نامشان پیداست، قابلیت استفاده در کاربردهای متنوعی را دارند. این رله ها دارای تمام پایه های استاندارد (87، 87a، c، 85 و 86) هستند و می توانند هم برای قطع و هم برای وصل مدارها استفاده شوند.
یکی از مهم ترین نکات در کار با رله ها، شناسایی دقیق پایه ها و عملکرد هر یک از آنهاست. در رله های استاندارد، پنج پایه وجود دارد که هر کدام وظیفه خاصی را بر عهده دارند:
پایه 87 یا NO (Normally Open): از این پایه برای روشن کردن مصرف کننده با فعال شدن رله استفاده می شود.
پایه 87a یا NC: این پایه در حالت عادی به پایه c متصل است و با فعال شدن رله، از آن جدا می شود. از این پایه برای خاموش کردن مصرف کننده با فعال شدن رله استفاده می شود.
پایه 85: این پایه به عنوان منفی تحریک بوبین استفاده می شود.
پایه 86: این پایه به عنوان مثبت تحریک بوبین استفاده می شود.
توانایی شناسایی درست این پایه ها و درک عملکرد آنها، پایه و اساس کار موفق با رله ها را تشکیل می دهد. در بسیاری از رله ها، شماره ها یا نمادهای مربوطه روی بدنه حک شده است، اما در برخی موارد ممکن است نیاز به تشخیص آنها از روی موقعیت یا با استفاده از مولتی متر داشته باشید.
-
رله های تک پلاتین و دو پلاتین
از نظر ساختار داخلی، رله ها به انواع مختلفی تقسیم می شوند. رله تک پلاتین فقط یک اتصال (یک پلاتین) دارد و برای کنترل یک مدار طراحی شده است. این نوع رله ها ساده تر و ارزان تر هستند، اما ظرفیت جریان دهی محدودتری دارند.
در مقابل، رله های دو پلاتین دارای دو اتصال مستقل هستند که می توانند دو مدار مجزا را همزمان کنترل کنند. این رله ها آمپر بالاتری را می توانند هدایت کنند و برای کاربردهای با جریان بالا مناسب تر هستند.
همچنین برای کاربردهایی که نیاز به کنترل همزمان دو مدار دارید، از رله دو پلاتین استفاده کنید. در بدنه اکثر این رله ها، اطلاعات مربوط به ظرفیت جریان دهی و ولتاژ کاری نوشته شده است. برای مثال، عبارت “80A 14VDC” در رله دو پلاتین به معنای توانایی عبور جریان تا 80 آمپر در ولتاژ 14 ولت DC است.
البته باید توجه داشت که این 80 آمپر بیش از ظرفیت واقعی رله هستند و برای اطمینان از عملکرد پایدار و طول عمر بیشتر، بهتر است از رله ها در جریان های پایین تر از مقدار اسمی آنها استفاده کنید.
-
رله های فقط وصل کننده
این نوع رله ها فقط برای وصل کردن یک مدار طراحی شده اند و تنها دارای پایه های c، 87 ، 85 و 86 هستند.
پایه 87 در این رله ها حذف شده است، زیرا این رله فقط قرار است مداری را در خودرو از قطع بصورت وصل در بیاورد.
-
رله های فقط قطع کننده
در مقابل رله های وصل کننده، رله هایی وجود دارند که فقط برای قطع کردن مدار استفاده می شوند.
این رله ها دارای پایه های c، 87a (مسیر عبور جریان)، 85 و 86 هستند و پایه 87 (NO) را ندارند و دارای nc می باشد.
در حالت عادی (غیرفعال بودن رله)، اتصال بین پایه های c و 87a برقرار است و مدار کامل است. با فعال شدن رله، این اتصال قطع می شود و مدار نیز قطع می گردد.
-
رله های پرایدی (چهار پایه)
یکی از پرکاربردترین انواع رله در صنعت خودرو، رله های چهار پایه است که در خودروهای پراید و بسیاری دیگر از خودروها استفاده می شود.
این رله ها برای کنترل رله های فن، پمپ بنزین، بوق، چراغ ها و سایر سیستم های الکتریکی خودرو به کار می روند و (normaly closed)a 87 ندارد، دارای بویین 85 و 86 است.
پس از فعال شدن بوبین مدار وصل میشود و و پایه های آنها به ترتیب 86 (مثبت بوبین)، 85 (منفی بوبین)، c (ورودی مشترک) و 87 (خروجی NO) هستند. شناسایی این پایه ها با توجه به نقشه حک شده روی بدنه رله یا با استفاده از مولتی متر در حالت تست پیوستگی امکان پذیر است.
-
رله های روبردی
نوع دیگری از رله ها که در مدارهای الکترونیکی کاربرد فراوانی دارند، رله های روبردی هستند. این رله ها برای نصب مستقیم روی بردهای مدار چاپی طراحی شده اند و در سایزهای کوچک تر نسبت به رله های استاندارد ساخته می شوند.
رله های روبردی در بردهای دزدگیر، کنترل کننده های صنعتی، سیستم های اتوماسیون خانگی و بسیاری از تجهیزات الکترونیکی دیگر استفاده می شوند.
آمپراژ این رله ها کمتر از رله های استاندارد است و بین 10 تا 16 آمپر قرار دارد، اما برای کاربردهای الکترونیکی کاملاً مناسب هستند.
پایه های این رله ها نیز شامل اتصالات بوبین (85 و 86) به عنوان تحریک کننده بوبین، پایه سی، normaly close، normaly open (C، NC و NO) است که با علامت های NC و NO روی بدنه آنها مشخص می شوند.
شکل ظاهری و ترتیب پایه های این رله ها ممکن است با رله های استاندارد متفاوت باشد، اما اصول عملکرد آنها یکسان است.
ساختار داخل رله و نحوه عملکرد آن
برای درک کامل عملکرد رله و استفاده بهینه از آن، آشنایی با ساختار درونی و مکانیزم عملکرد آن ضروری است. در داخل یک رله الکترومغناطیسی استاندارد، اجزای زیر وجود دارد:
بوبین : یک سیم پیچ با هسته آهنی که با عبور جریان از آن، میدان مغناطیسی ایجاد می کند. پایه های بوبین همان پایه های 85 و 86 هستند.
هسته آهنی: این قطعه در داخل بوبین قرار دارد و با عبور جریان از بوبین، آهنربا می شود.
سیم پیچ: یک قطعه متحرک فلزی که به میدان مغناطیسی حساس است و با فعال شدن بوبین، به سمت هسته آهنی جذب می شود که در رله پایه های 85 و 86 سیم پیچ هستند.
هنگامی که ولتاژ مناسب به پایه های 85 و 86 اعمال می شود، جریان از بوبین عبور کرده و میدان مغناطیسی ایجاد می کند. این میدان مغناطیسی باعث جذب آرمیچر به سمت هسته آهنی می شود و در نتیجه، وضعیت کنتاکت ها تغییر می کند.
با این تغییر، اتصال بین پایه های c و 87a قطع شده و اتصال بین پایه های c و 87 برقرار می گردد.
نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشت این است که مدار جریان کاملاً از مدار تحریک جدا است. این جداسازی الکتریکی یکی از مهم ترین مزایای رله ها است که امکان کنترل مدارهای با ولتاژ و جریان بالا را توسط سیگنال های کم توان فراهم می کند.
به عبارت دیگر، شما می توانید با یک ولتاژ کنترلی 5 ولت، یک مدار 220 ولت را کنترل کنید، بدون اینکه خطری متوجه مدار کنترلی شود.
مراحل و نحوه بستن رله خودرو در حالت کلیدی
برای شروع کار باید دستگاه مولتی متر را روشن کنیم.
در مولتی متر، یک برق مثبت (که با چراغ قرمز مشخص می شود) و یک برق منفی (که با چراغ سبز مشخص می شود) موجود است.
هنگام اتصال مولتی متر به مثبت و منفی باتری، یا اتصال به بدنه خودرو، چراغ سبز باید روشن شود، اگر چراغ روشن نشود، نشان دهنده عدم انتقال جریان است.
قبل از اتصال باید اطمینان حاصل کنید که قسمت مورد نظر به منفی باتری متصل باشد و هیچ پوششی روی آن وجود نداشته باشد که مانع کار شود.
در بررسی عملکرد کلیدی رله، یک مصرف کننده وجود دارد که جریان مثبت یا منفی آن باید از رله عبور کند. رله در این مرحله به صورت کلید برای مصرف کننده عمل می کند.
ابتدا پایه C را به برق مثبت متصل می کنیم. 8:39 در این حالت، پایه 87A نیز مثبت است.، چون رله هنوز فعال نشده است، پایه 87A خروجی مثبت ما را تأمین می کند.
برای جلوگیری از مشکلات در پروژه های پیچیده با تعداد زیاد سیم و مصرف کننده، باید قدم به قدم و مطابق استاندارد پیش بروید.
ابتدا باید تکلیف مصرف کننده را مشخص کنیم. برق مثبت مصرف کننده به پایه 87 متصل می شود.
برق ورودی به پایه c و برق خروجی مصرف کننده به پایه 87. برق منفی مصرف کننده را به منفی بدنه متصل می کنیم.
در این حالت، رله باعث می شود که وسیله (لامپ) روشن نشود، اما اگر به 87A متصل می شد، مصرف کننده روشن می شد. وقتی رله به 87 متصل است، چون رله تحریک نشده، مصرف کننده خاموش است. برای کلید، می توانیم از تحریک مثبت یا منفی استفاده کنیم. اگر می خواهیم رله با تحریک مثبت روشن شود، باید پایه مخالف آن را به صورت دائمی متصل کنیم.
برای مثال، اگر قصد داریم کلید روی تحریک مثبت قرار گیرد، کلید را به تحریک مثبت متصل می کنیم و پایه منفی رله (پایه 85) را به منفی باتری متصل می کنیم.
با فعال کردن رله، مصرف کننده روشن می شود و با غیرفعال کردن آن، خاموش می شود.
نکته مهم این است که هر برقی که مخالف کلید است، باید به صورت دائمی متصل شود. اگر کلید روی برق مثبت قرار دارد، برق منفی باید دائمی باشد و بالعکس.
در خودرو، تمام فلزات بدنه منفی یکپارچه هستند و همه یک سیم محسوب می شوند. برای تغییر به حالت کلید منفی، کلید را جدا می کنیم و سپس منفی را به پایه کلید متصل می کنیم.
منفی مصرف کننده را به صورت دائمی نگه داشته و مثبت رله را نیز به صورت دائمی متصل می کنیم. در این حالت، با اتصال منفی به رله، رله روشن می شود و مصرف کننده نیز روشن می شود.
حالت های دیگری نیز وجود دارد. برای مثال، برق ورودی به پایه C می تواند منفی باشد. در این صورت، می توانید برق مثبت به پایه C بدهید و خروجی مثبت داشته باشید (در این حالت منفی وسیله باید دائمی باشد) یا می توانید برق منفی به پایه C بدهید و خروجی از پایه 87 بگیرید (در این حالت مثبت وسیله باید دائمی باشد). برای تسلط کامل بر این مبحث، لازم است چندین بار با آن کار کنید و آن را خوب فرا بگیرید.
جمع بندی
رله ها با وجود قدمت طولانی، همچنان از پرکاربردترین قطعات در دنیای الکترونیک و برق هستند. ساختار ساده، قابلیت اطمینان بالا، توانایی تحمل جریان های زیاد و جداسازی الکتریکی کامل بین مدار کنترل و مدار قدرت، از مهم ترین مزایای رله ها محسوب می شوند. در این مقاله، سعی کردیم به صورت جامع، از مبانی نظری گرفته تا کاربردهای عملی رله ها را همراه با ویدئو بررسی کنیم. آشنایی با انواع رله ها، شناخت پایه ها و عملکرد آنها، نحوه اتصال صحیح در مدارهای مختلف و راهکارهای افزایش طول عمر و کارایی، می تواند شما را در طراحی و پیاده سازی مدارهای کاربردی با استفاده از رله توانمند سازد.
آموزشگاه فن آموزان مرکز اموزش شغل های فنی پردرآمد با نظارت مستقیم سازمان فنی حرفه ای می باشد. این مجموعه بیش از دویست دوره آموزشی در دپارتمان های مختلف از جمله دوره های آموزش مکانیک خودرو ، آموزش گیربکس اتوماتیک و آموزش صافکاری خودرو در دپارتمان صنایع خودرو، دوره های آموزش جوشکاری در دپارتمان برش و جوش، دوره های آموزش تعمیرات موبایل و آموزش تعمیرات برد در دپارتمان تعمیرات را بصورت صفر تا صد عملی برگزار می کند. برای دریافت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید و یا از طریق فرم زیر اقدام نمایید:
جهت دریافت مشاوره رایگان شماره موبایل خود را وارد کنید.
var gform;gform||(document.addEventListener(“gform_main_scripts_loaded”,function(){gform.scriptsLoaded=!0}),window.addEventListener(“DOMContentLoaded”,function(){gform.domLoaded=!0}),gform={domLoaded:!1,scriptsLoaded:!1,initializeOnLoaded:function(o){gform.domLoaded&&gform.scriptsLoaded?o():!gform.domLoaded&&gform.scriptsLoaded?window.addEventListener(“DOMContentLoaded”,o):document.addEventListener(“gform_main_scripts_loaded”,o)},hooks:{action:{},filter:{}},addAction:function(o,n,r,t){gform.addHook(“action”,o,n,r,t)},addFilter:function(o,n,r,t){gform.addHook(“filter”,o,n,r,t)},doAction:function(o){gform.doHook(“action”,o,arguments)},applyFilters:function(o){return gform.doHook(“filter”,o,arguments)},removeAction:function(o,n){gform.removeHook(“action”,o,n)},removeFilter:function(o,n,r){gform.removeHook(“filter”,o,n,r)},addHook:function(o,n,r,t,i){null==gform.hooks[o][n]&&(gform.hooks[o][n]=[]);var e=gform.hooks[o][n];null==i&&(i=n+”_”+e.length),gform.hooks[o][n].push({tag:i,callable:r,priority:t=null==t?10:t})},doHook:function(n,o,r){var t;if(r=Array.prototype.slice.call(r,1),null!=gform.hooks[n][o]&&((o=gform.hooks[n][o]).sort(function(o,n){return o.priority-n.priority}),o.forEach(function(o){“function”!=typeof(t=o.callable)&&(t=window[t]),”action”==n?t.apply(null,r):r[0]=t.apply(null,r)})),”filter”==n)return r[0]},removeHook:function(o,n,t,i){var r;null!=gform.hooks[o][n]&&(r=(r=gform.hooks[o][n]).filter(function(o,n,r){return!!(null!=i&&i!=o.tag||null!=t&&t!=o.priority)}),gform.hooks[o][n]=r)}});
"*" فیلدهای الزامی را نشان می دهد
gform.initializeOnLoaded( function() {gformInitSpinner( 30, ‘https://fanamoozan.com/wp-content/plugins/gravityforms/images/spinner.svg’, true );jQuery(‘#gform_ajax_frame_30’).on(‘load’,function(){var contents = jQuery(this).contents().find(‘*’).html();var is_postback = contents.indexOf(‘GF_AJAX_POSTBACK’) >= 0;if(!is_postback){return;}var form_content = jQuery(this).contents().find(‘#gform_wrapper_30’);var is_confirmation = jQuery(this).contents().find(‘#gform_confirmation_wrapper_30’).length > 0;var is_redirect = contents.indexOf(‘gformRedirect(){‘) >= 0;var is_form = form_content.length > 0 && ! is_redirect && ! is_confirmation;var mt = parseInt(jQuery(‘html’).css(‘margin-top’), 10) + parseInt(jQuery(‘body’).css(‘margin-top’), 10) + 100;if(is_form){jQuery(‘#gform_wrapper_30’).html(form_content.html());if(form_content.hasClass(‘gform_validation_error’)){jQuery(‘#gform_wrapper_30’).addClass(‘gform_validation_error’);} else {jQuery(‘#gform_wrapper_30’).removeClass(‘gform_validation_error’);}setTimeout( function() { /* delay the scroll by 50 milliseconds to fix a bug in chrome */ jQuery(document).scrollTop(jQuery(‘#gform_wrapper_30’).offset().top – mt); }, 50 );if(window[‘gformInitDatepicker’]) {gformInitDatepicker();}if(window[‘gformInitPriceFields’]) {gformInitPriceFields();}var current_page = jQuery(‘#gform_source_page_number_30’).val();gformInitSpinner( 30, ‘https://fanamoozan.com/wp-content/plugins/gravityforms/images/spinner.svg’, true );jQuery(document).trigger(‘gform_page_loaded’, [30, current_page]);window[‘gf_submitting_30’] = false;}else if(!is_redirect){var confirmation_content = jQuery(this).contents().find(‘.GF_AJAX_POSTBACK’).html();if(!confirmation_content){confirmation_content = contents;}jQuery(‘#gform_wrapper_30’).replaceWith(confirmation_content);jQuery(document).scrollTop(jQuery(‘#gf_30’).offset().top – mt);jQuery(document).trigger(‘gform_confirmation_loaded’, [30]);window[‘gf_submitting_30’] = false;wp.a11y.speak(jQuery(‘#gform_confirmation_message_30’).text());}else{jQuery(‘#gform_30’).append(contents);if(window[‘gformRedirect’]) {gformRedirect();}}jQuery(document).trigger(“gform_pre_post_render”, [{ formId: “30”, currentPage: “current_page”, abort: function() { this.preventDefault(); } }]); if (event && event.defaultPrevented) { return; } const gformWrapperDiv = document.getElementById( “gform_wrapper_30” ); if ( gformWrapperDiv ) { const visibilitySpan = document.createElement( “span” ); visibilitySpan.id = “gform_visibility_test_30”; gformWrapperDiv.insertAdjacentElement( “afterend”, visibilitySpan ); } const visibilityTestDiv = document.getElementById( “gform_visibility_test_30” ); let postRenderFired = false; function triggerPostRender() { if ( postRenderFired ) { return; } postRenderFired = true; jQuery( document ).trigger( ‘gform_post_render’, [30, current_page] ); gform.utils.trigger( { event: ‘gform/postRender’, native: false, data: { formId: 30, currentPage: current_page } } ); if ( visibilityTestDiv ) { visibilityTestDiv.parentNode.removeChild( visibilityTestDiv ); } } function debounce( func, wait, immediate ) { var timeout; return function() { var context = this, args = arguments; var later = function() { timeout = null; if ( !immediate ) func.apply( context, args ); }; var callNow = immediate && !timeout; clearTimeout( timeout ); timeout = setTimeout( later, wait ); if ( callNow ) func.apply( context, args ); }; } const debouncedTriggerPostRender = debounce( function() { triggerPostRender(); }, 200 ); if ( visibilityTestDiv && visibilityTestDiv.offsetParent === null ) { const observer = new MutationObserver( ( mutations ) => { mutations.forEach( ( mutation ) => { if ( mutation.type === ‘attributes’ && visibilityTestDiv.offsetParent !== null ) { debouncedTriggerPostRender(); observer.disconnect(); } }); }); observer.observe( document.body, { attributes: true, childList: false, subtree: true, attributeFilter: [ ‘style’, ‘class’ ], }); } else { triggerPostRender(); } } );} );
نوشته انواع رله خودرو و نحوه بستن رله در حالت کلیدی اولین بار در آموزشگاه فنی و حرفه ای فن آموزان. پدیدار شد.
دیدگاه خود را بنویسید