قطعات الکترونیکی بسیار زیادی در موبایل وجود دارند که در صورت بروز مشکل و یا خرابی، باید شناسایی، ترمیم و یا تعویض شوند. به این منظور، مولتیمتر یکی از مهمترین و پرکاربردترین ابزارهای تعمیرات موبایل میباشد که از آن به منظور تست قطعات الکترونیکی موجود روی برد میتوان بهره برد. بطور کلی دو نوع مولتیمتر آنالوگو دیجیتال وجود دارد. از آنجا که کار کردن با مولتیمتر دیجیتال راحتتر است، به بررسی آن میپردازیم.
اگر شما هم به طراحی بردهای الکترونیکی علاقه مند هستید میتوانید در دوره آموزش طراحی برد الکترونیکی که تحت نظر اساتید شناخته شده و حرفه ای از مقدماتی تا پیشرفته و کاملاً عملی و تخصصی در آموزشگاه فن آموزان برگزار میشود شرکت کرده و مدرک فنی حرفه ای آن را دریافت کنید. جهت مشاهده جزئیات و شرایط این دوره روی تصویر بالا کلیک کنید و یا با آموزشگاه تماس حاصل فرمایید.
فیلم آموزش کار با مولتی متر
مولتی متر چیست؟
مولتی متر دستگاهی برای اندازه گیری ولتاژ و جریان میباشد. این دستگاه یک پیچ سلکتور دارد که با استفاده از آن میتوان واحدها، حدود و رنجهای مختلفی را انتخاب نمود. باید به این نکته دقت نمود که برای تست هر قطعه رنج و واحد مناسب را انتخاب نمود. رنجهای موجود روی اکثر مولتیمترها بصورت زیر است:
- رنج اهمی با علامت Ω یا Ohm برای تست مقاومت
- رنج فاراد با علامت CX یا F برای تست خازن
- رنج دیود-بازر با علامت برای تست دیود-ترانزیستور-قطع و وصل بودن مسیر و …
- رنج ولتاژ DC با علامت VDCبرای اندازه گیری ولتاژ DC
- رنج ولتاژ AC با علامت VAC یاV~ برای اندازه گیری ولتاژ متناوب
- رنج جریان DC با علامتADCبرای اندازه گیری جریان مستقیم
- رنج جریا AC با علامت A~ یا AAC برای اندازه گیری جریان متناوب
برای کار کردن با مولتیمتر نیاز به دو پراب (Probe) مثبت و منفی داریم که معمولا به دو رنگ قرمز و مشکی (مثبت و منفی) موجود میباشند تا با اتصال پرابها به پایه قطعات بتوانیم آنها را تست کنیم. به این نکته توجه داشته باشید که پراب مشکی (منفی) همیشه در قسمت ورودی (Com) مولتیمتر قرار میگیرد و پراب قرمز (مثبت) را با قطعه مورد نظرکه میخواهیم اندازه بگیریم تماس میدهیم.
چگونه قطعات الکترونیکی را با مولتی متر تست کنیم؟
حال که تا حدودی با نحوه کار کردن با مولتیمتر آشنا شدیم، به چگونگی تست قطعات میپردازیم:
نحوه تست مقاومت با مولتی متر
ابتدا سلکتور مقاومت را روی رنج اهمی تنظیم کنید. چنانچه میزان مقاومت اسمی را بدانیم میتوان رنج بهتری را انتخاب نمود. برای مثال چنانچه مقدار مقاومت زیر 200 اهم بود، رنج 200 را انتخاب میکنیم.به عبارت دیگر، همواره یک رنج بالاتر از ظرفیت مورد نظر را انتخاب مینمائیم. چنانچه ظرفیت قطعه را ندانیم و با استفاده از مولتیمتر بخواهیم و با اندازهگیری بخواهیم به آن پی بریم، از کمترین رنج شروع به تست نموده و دو پراب مولتیمتر را به پایه های مقاومت متصل میکنیم.
در صورتیکه هیچ عددی در صفحه دیده نشد، سلکتور را روی یک رنج بالاتر تنظیم میکنیم و این کار را ادامه داده تا در یکی از رنجها عدد دیده شود. این روش تست کردن علاوه بر تست مقاومت در الکترونیک عمومی در زمینه تلفن همراه هم کاربرد دارد اما به این نکته بسیار دقت داشته باشید که باید قطعه را از مدار خارج نمائید.
نحوه تست خازن با مولتیمتر
- خازن غیر الکترولیت: برای اندازه گیری ظرفیت این نوع خازن، در مولتیمتر محلی برای این کار در نظر گرفته شده است. برای این منظور پایه های خازن را به محل تعبیه شده اتصال میدهیم و همانگونه که برای مقاومت ذکر شد، رنج مناسب را انتخاب کرده و از کوچکترین رنج به سمت رنجهای بالاتر میرویم. به این نکته دقت داشته باشید که به هیچ عنوان ظرفیت قطعه را نباید در مدار اندازه گیری کرده و حتما باید قطعه را از مدار خارج نمائید.
- خازن الکترولیت: اکثرا مولتیمترها قادر به اندازه گیری ظرفیت خازن های الکترولیت نیستند و از مولتیمتر تنها به منظور تست سالم بودن قطعه استفاده میشود. بدین گونه که دستگاه را روی رنج دیود-بازر تنظیم نموده و دو پراب مولتیمتر را به دو سر خازن مورد نظر وصل میکنیم، در اینصورت بوقی در لحظه شنیده میشود و چنانچه جای دو پراب را با یکدیگر عوض کنیم دوباره صدای بوق را در یک لحظه میشنویم. اگر قطعه مورد نظر خراب باشد، بوق بصورت یکسره شنیده میشود و یا اصلا بوقی نمیشنویم. دقت داشته باشید که چنانچه دو سرپراب را اتصال دادید و صدای بوقی شنیده نشد، ابتدا جای دو سر پراب را با یکدیگر عوض کرده و اگر باز هم صدایی شنیده نشد، آنگاه خازن مورد نظر سوخته است.
نحوه تست سلف با مولتی متر
در بیشتر مولتیمترها، هانری متر وجود ندارد و به همین خاطر نمیتوان ظرفیت سلف را اندازه گیری کرد بلکه تنها میتوان از سلامت سلف مطلع شد. به این منظور، مولتیمتر را روی رنج دیود- بازر تنظیم کرده و پراب را به دو سر سلف متصل میکنیم.در صورتیکه هنگام اتصال صدای بوق یکسره شنیده شود، نشان دهنده سلامت قطعه است در غیر اینصورت سلف سوخته است. توجه داشته باشید که سلامت سلف را میتوان روی برد و در مدار هم انجام داد.
نحوه تست دیود با مولتیمتر
ابتدا مولتیمتر را روی رنج دیود-بازر تنظیم کرده و سپس دو سر پراب را به دو سر دیود متصل میکنیم. اگر عددی روی صفحه ظاهر نشد، برای اطمینان جای دو سر پراب را عوض کنید. چنانچه قطعه سالم باشد، باید عددی که نشان دهنده امپدانس دو سر دیود است دیده شود. هنگام اتصال پرابها به دیود، دیود باید فقط از یک جهت عدد نشان دهد و در صورتیکه عددی نشان نداد و یا از هر دو سمت عدد نشان داد و یا صدای بوق شنیدید، دیود مورد نظر خراب است.
نحوه تست ترانزیستور BJT با مولتی متر
همانگونه که میدانیم ترانزیستورها به دو نوع PNP و NPN تقسیم میشوند. به منظور تست ترانزیستور مولتیمتر را روی رنج دیود- بازر تنظیم میکنیم. سپس یکی از پرابها را روی یکی از پایه های ترانزیستور ثابت قرار میدهیم و پراب دیگر را روی پایه های دیگر قرار میدهیم. چنانچه هیچ عددی مشاهده نشد، جای پایه ای را که ثابت در نظر گرفته بودیم عوض میکنیم و پایه ی دیگری را برای این منظور انتخاب میکنیم و پراب دیگر را روی بقیه پایه ها قرار میدهیم.
در اینصورت پایه ای که پراب روی آن ثابت باقی ماند، پایه بیس، پایهای که عدد کوچکتری را روی صفحه نمایش داد پایه ی کلکتور و پایه ای که عدد بزرگتری را نشان داد پایه ی امیتر ترانزیستور مربوطه میباشد. حال به این نکته دقت کنید که اگر پراب ثابت مانده روی بیس به رنگ قرمز (مثبت) بود، ترانزیستور از نوع NPN است و اگر پراب روی پایه ثابت مشکی (منفی) بود، ترانزیستور از نوع PNP میباشد. به منظور تست سلامت قطعه، چنانچه پراب ها را جابجا کرده ولی عددی مشاهده نشود و یا بوق یکسره بشنویم، ترانزیستور مورد نظر سوخته است.
تست مقاومت با مولتی متر
برای تست مقاومت با مولتی متر، ابتدا باید سلکتور دستگاه را روی حالت اندازه گیری مقاومت (اهم متر) قرار دهیم. سپس دو پروب مولتی متر را به دو سر مقاومت متصل می کنیم. اگر مقدار مقاومت را می دانیم، بهتر است رنج مناسب را انتخاب کنیم. معمولاً یک رنج بالاتر از مقدار اسمی مقاومت. اگر مقدار مقاومت را نمی‌دانیم، از کمترین رنج شروع کرده و به تدریج رنج را افزایش میدهیم تا عدد مناسب روی صفحه نمایش ظاهر شود.
نکته مهم این است که هنگام تست مقاومت، باید آن را از مدار جدا کنیم تا اندازهگیری دقیق باشد. اگر مقاومت در مدار باشد، ممکن است اجزای دیگر مدار روی اندازهگیری تأثیر بگذارند و نتیجه نادرست شود. همچنین باید توجه داشت که برخی مقاومت ها مانند مقاومت های حرارتی (NTC و PTC) مقدار متغیری دارند و اندازهگیری آن ها ممکن است با مقدار اسمی تفاوت داشته باشد. در این موارد، باید به شرایط محیطی و دمای قطعه نیز توجه کرد.
آشنایی با قطعات الکترونیکی و نحوه تست آنها
قطعات الکترونیکی اجزای اصلی مدارهای الکترونیکی هستند که هر کدام وظیفه خاصی در مدار دارند. برخی از مهم ترین این قطعات عبارتند از: مقاومت، خازن، سلف، دیود، ترانزیستور و آی سی. برای تست این قطعات، مولتی متر ابزاری بسیار کارآمد است. هر قطعه روش تست مخصوص به خود را دارد. برای مثال، برای تست خازن‌ها معمولاً از حالت تست خازن یا حالت دیود-بیزر استفاده میشود. در مورد دیودها و ترانزیستورها نیز از حالت دیود-بیزر استفاده میشود.
آشنایی با این قطعات و نحوه تست آنها برای هر تکنسین الکترونیک ضروری است. علاوه بر تست با مولتی متر، گاهی از ابزارهای تخصصی‌تر مانند اسیلوسکوپ یا LCR متر نیز برای بررسی دقیق‌تر قطعات استفاده میشود. همچنین، درک درست از عملکرد هر قطعه در مدار و شناخت علائم خرابی آنها می‌تواند به تشخیص سریع‌تر مشکلات کمک کند. مهارت در تست قطعات نه تنها در تعمیرات، بلکه در طراحی و ساخت مدارهای الکترونیکی نیز بسیار مفید است.
جهت دریافت مشاوره رایگان شماره موبایل خود را وارد کنید.
"*" indicates required fields
gform.initializeOnLoaded( function() {gformInitSpinner( 30, ‘https://fanamoozan.com/wp-content/plugins/gravityforms/images/spinner.svg’, true );jQuery(‘#gform_ajax_frame_30’).on(‘load’,function(){var contents = jQuery(this).contents().find(‘*’).html();var is_postback = contents.indexOf(‘GF_AJAX_POSTBACK’) >= 0;if(!is_postback){return;}var form_content = jQuery(this).contents().find(‘#gform_wrapper_30’);var is_confirmation = jQuery(this).contents().find(‘#gform_confirmation_wrapper_30’).length > 0;var is_redirect = contents.indexOf(‘gformRedirect(){‘) >= 0;var is_form = form_content.length > 0 && ! is_redirect && ! is_confirmation;var mt = parseInt(jQuery(‘html’).css(‘margin-top’), 10) + parseInt(jQuery(‘body’).css(‘margin-top’), 10) + 100;if(is_form){jQuery(‘#gform_wrapper_30’).html(form_content.html());if(form_content.hasClass(‘gform_validation_error’)){jQuery(‘#gform_wrapper_30’).addClass(‘gform_validation_error’);} else {jQuery(‘#gform_wrapper_30’).removeClass(‘gform_validation_error’);}setTimeout( function() { /* delay the scroll by 50 milliseconds to fix a bug in chrome */ jQuery(document).scrollTop(jQuery(‘#gform_wrapper_30’).offset().top – mt); }, 50 );if(window[‘gformInitDatepicker’]) {gformInitDatepicker();}if(window[‘gformInitPriceFields’]) {gformInitPriceFields();}var current_page = jQuery(‘#gform_source_page_number_30’).val();gformInitSpinner( 30, ‘https://fanamoozan.com/wp-content/plugins/gravityforms/images/spinner.svg’, true );jQuery(document).trigger(‘gform_page_loaded’, [30, current_page]);window[‘gf_submitting_30’] = false;}else if(!is_redirect){var confirmation_content = jQuery(this).contents().find(‘.GF_AJAX_POSTBACK’).html();if(!confirmation_content){confirmation_content = contents;}setTimeout(function(){jQuery(‘#gform_wrapper_30’).replaceWith(confirmation_content);jQuery(document).scrollTop(jQuery(‘#gf_30’).offset().top – mt);jQuery(document).trigger(‘gform_confirmation_loaded’, [30]);window[‘gf_submitting_30’] = false;wp.a11y.speak(jQuery(‘#gform_confirmation_message_30’).text());}, 50);}else{jQuery(‘#gform_30’).append(contents);if(window[‘gformRedirect’]) {gformRedirect();}}jQuery(document).trigger(‘gform_post_render’, [30, current_page]);} );} );
مطلبی که خواندید حاصل تلاش تیم تحریریه دپارتمان برق آموزشگاه فن آموزان بود. در این آموزشگاه دوره هایی از جمله آموزش رباتیک، آموزش برق صنعتی و … برگزار می شود.
نوشته نحوه تست قطعات الکترونیکی با مولتی متر اولین بار در آموزشگاه فنی و حرفه ای فن آموزان. پدیدار شد.
دیدگاه خود را بنویسید