این نوشته آموزشگاه فن آموزان به بررسی سیستم سیم کشی خودرو، انواع سیم های به کار رفته در آن و و اصول کاری فیوزها در ماشین ها می پردازد. همچنین به شما کمک می کند که بتوانید ماشین های مشتریان را راحت تر و سریع تر عیب یابی نموده و تعمیر نمایید. اگر علاقمند به تعمیرات الکترونیک خودرو هستید، دوره های آموزش برق خودرو خارجی و ایرانی در آموزشگاه فن آموزان به شما مهارت های این شغل را بصورت عملی و با کار روی خودروهای واقعی اموزش می دهد. سرفصل های کامل و جزئیات بیشتر این دوره را در لینک زیر ببینید:
فیلم آموزش بررسی سیم کشی خودرو و اصول کاری فیوز ها
مفهوم مقاومت در سیم کشی خودرو
از آن جا که جریان، در مسائل مربوط به برق خودرو دارای اهمیت بسیاری است و برق کاران باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند، این موضوع بسیار دارای اهمیت است که هر فردی که در زمینه برق خودرو فعالیت می کند بتواند تشخیص دهد که جریانی که از سیستم در حال رد شدن است، به چه میزان است.
اگر یکی از قطعات خودرو، به عنوان مثال یکی از لامپ های مربوط به خودرو بسوزد، جریان آن قطع می شود، اما اگر یکی از موتور های بکار رفته در قطعات مختلف خودرو، به عنوان مثال موتور برف پاک کن یا موتور فن خودرو بسوزد، به دلیل اینکه گریپاژ می کند و در آن حالت ثابت باقی می ماند، پس جریان خیلی زیادی از آن عبور می کند. بنابراین ما نیاز داریم که یک سد یا مانع در برابر عبور مقدار جریان زیاد داشته باشیم.
با توجه به مفهوم مقاومت، وسیله ها در برابر عبور جریان از خودشان مقاومت بروز می دهند که میزان آن مقاومت، به جنس سیم و مسیر عبور جریان بستگی دارد؛ در نتیجه سیم کشی خودرو ها به صورتی طراحی شده است که در هر قسمت از سیستم برقی ماشین، مسیر های باریکی قرار داده اند که تنها در حد عبور میزان جریانی که مورد نیاز است، جوابگو هستند؛ به عنوان مثال یک فیوز 10 آمپری، مسیری است که عبور جریان تا 10 آمپر را مجاز تلقی می کند و با عبور میزان جریانی بیش تر از 10 آمپر، ذوب می شود و می سوزد؛ در نتیجه مقاومت آن هم به گرما تبدیل می شود و باعث ذوب شدن آن فیوز می شود.
استاندارد های حاکم بر فیوز ها
فیوزها انواع مختلف دارند که از فیوزهای کار شده در داخل منازل گرفته تا فیوز های اتوماتیک و فیوزهای ذوب شونده را شامل می شوند. فیوزهای کار شده در ماشین انواع و اقسام متفاوتی دارند؛ از جمله آن ها می توان به فیوزهایی که دارای چراغ هستند و میزان آمپرهای متفاوتی را از خود عبور می دهند، اشاره کرد.
معمولا یک استاندارد رنگی بر فیوز ها نیز حاکم است، مثلا به فیوز های آبی رنگ فیوزهای 15 آمپر گفته می شود، به فیوز های قرمز رنگ فیوزهای10 آمپر و به فیوزهای زرد رنگ نیز 20 آمپر گفته می شوند. هر چند این استاندارد به طور کامل در همه جا رعایت نمی شود، اما به صورت حدودی می توانیم تشخیص دهیم که به عنوان مثال فیوز سبز را در ماشین 30 آمپری استفاده می کنند.
تست فیوز خودرو
برای تست فیوز باید به این نکته توجه داشته باشید که از آنجا که مدار از یک طرف وصل و از طرف دیگر هم قطع می شود، برای تست فیوز باید حتما در یک طرف فیوز جریان مثبت وجود داشته باشد اما در طرف دیگر آن جریان مثبتی موجود نباشد. همچنین باید بدانید که زمانی که مدار قطع می شود، به دلیل اینکه فیوز از یک طرف به مدار وصل است، در آن سمت برق وجود دارد اما در طرفی که جریان به سمت مصرف کننده در حال عبور است، برقی وجود ندارد.
انواع فیوز های مورد استفاده در خودرو
انواع فیوزهای متفاوتی در ماشین ها استفاده می شوند؛ یعنی با توجه به میزان جریان های متفاوت، فیوزهای متفاوتی به کار گرفته می شوند. به عنوان مثال به فیوز هایی که اندازه بسیار بزرگی دارند و جریان های عبوری زیادی را تحمل می کنند، ماکسی فیوز یا فیوزهای بزرگ گفته می شود. همچنین انواع مختلفی از مینی فیوز و میکرو فیوز هم در ماشین ها وجود دارند. همچنین جعبه فیوز قرار گرفته در ماشین، تمامی مصرف کننده ها را پوشش می دهند؛ یعنی تک تک مصرف کننده ها ابتدا وارد فیوز شده و سپس مجددا مسیر آن ها از داخل فیوز به سمت مصرف کننده سیم کشی می شوند.
فیوز شنت (shunt)
در یک سری از قسمت های ماشین فیوز های دیگری هم وجود دارند که به هیچ صورتی نمی سوزند و از جنس فلز بسیار ضخیمی ساخته شده اند که به آن ها شنت (shunt) گفته می شود. این فیوزها به منظور محافظت دستی از مدار مورد استفاده قرار می گیرند. مثلا در داخل فیوز کالسکه ای پژو دو عدد شنت وجود دارد که برق کل ماشین از داخل این دو فیوز رد شده است که با کشیدن این شنت ها، کل ماشین بی برق می شود.
به عنوان مثالی دیگر، در ماشین پراید نیز جعبه فیوزی در داخل موتور و در قسمت کناری کمک ماشین قرار گرفته است که سه عدد فیوز در داخل آن وجود دارد. این فیوزها، فیوزهای اصلی ماشین هستند و اگر شما آن سه فیوز را بکشید، کل ماشین بدون برق می شود. این فیوز ها از نوع فیوزهای قابل ذوب نیستند و تنها فیوز هایی هستند که برای عبور یا عدم عبور جریان طراحی شده اند و تمام جریان را از خودشان عبور می دهند.
نحوه عیب یابی فیوز، مقاومت و جریان در سیم کشی خودرو
تا اینجا با فیوز و مقاومت آشنا شدیم و نحوه انتقال جریان برق به سمت مصرف کننده را مورد بررسی قرار دادیم. اما برای عیب یابی درست و اصولی فیوز، مقاومت و جریان برق در خودرو، ابتدا باید بتوانید ایراد ماشین را پیدا کنید و سپس آن را برطرف کنید. در این صورت است که شما می توانید از این حرفه کسب درآمد کنید.
بنابراین باید یک سری اصول ذهنی و یک ساختار ذهنی برای شما شکل بگیرد که این ساختار ذهنی آن است که شما این را بدانید که برای راه اندازی یک وسیله، یک یونت فرمانده وجود دارد که این یونت فرمانده می تواند هر چیزی باشد؛ یعنی یونیت فرمانده می تواند ای سی یو (ECU)، دسته راهنما، برف پاک کن و یا حتی دکمه بوق باشد.
به بیان دیگر به دلیل اینکه قرار است یک عملیات در داخل ماشین انجام بگیرد، یک یونیت فرمانبر وجود دارد که وظیفه آن یونیت فرمانبر انجام دادن وظیفه ای است که به آن محول شده است؛ یعنی مثلا بوق باید صدا تولید کند، لامپ باید روشن شود، برف پاک کن باید به حرکت در بیاد و فن ماشین هم باید بچرخد. در بین تمامی این قسمت ها، یک سری مسیرهای سیم کشی نیز وجود دارد و این مسیر سیم کشی که همان یونیت فرمانده است توسط این سیم ها، که مانند جریان عصبی در کل ماشین در حرکت هستند، به یونیت فرمان بر می رسند. یعنی زمانی که شما ترمز می گیرید، جریان مثبت از قسمت زیر پا حرکت می کند و به سمت چراغ عقب ماشین می رود و در آن جا هم به چراغ ترمزهای ماشین وصل می شود و چراغ ترمزها روشن می شوند.
بنابراین زمانی که مشتری ایراد ماشین را اینگونه بیان می کند که مثلا چراغ ترمز های ماشین روشن نمی شوند، شما باید بدانید که ممکن است با یکی از سه مشکلی که در ادامه توضیح داده می شود روبرو باشید و باید این سه مورد را مورد بررسی قرار دهید:
- اولین مورد این است که باید بررسی کنید که آیا برق به سمت چراغ های ترمز می رود و یا خیر. یعنی یونیت فرمانده آن و سوییچی که زیر پای راننده قرار گرفته است سالم است یا خیر. در واقع وظیفه این سوییچ آن است که با فشار دادن دکمه، برق را هدایت کند،
- دومین کار این است که سالم بودن سیم هایی که به سمت چراغ ترمز ها رفته اند را بررسی کنید.
- آخرین مورد هم این است که یونیت های فرمان بر و لامپ ها را مورد بررسی قرار دهید. در واقع گاهی اوقات پیش می آید که هر سه لامپ چراغ ترمز با هم سوخته باشند اما چون خود راننده دید زیادی به چراغ های ترمز ندارد، در نتیجه متوجه سوختن لامپ ها به صورت تک تک نمی شود و زمانی که دیگر آخرین لامپ هم می سوزد، به صورت اتفاقی متوجه سوختن چراغ ترمز می شود و از یکی یکی سوختن آن ها بی اطلاع می ماند که احتمال اتفاق افتادن این مورد بسیار زیاد هم هست.
بنابراین شما به عنوان یک برق کار ماشین باید متوجه شوید که حتما مسیر عیب یابی را به درستی طی کرده باشید. در واقع با درست طی کردن مسیر عیب یابی است که یک عیب پیدا می شود. به عنوان مثال اگر شما تشخیص دهید که از سوییچ بالای ترمز جریان مثبت خارج می شود، در مرحله بعدی باید چراغ عقب را چک کنید. اگر ببینید که این جریان مثبت به آنجا نمی رسد به این معنی است که آن سیم خراب است. یعنی ممکن است لامپ ها و سوییچ سالم باشند اما ایراد مربوط به خراب بودن سیم آن باشد.
در ادامه ابتدا شما باید از یونیت فرمانده خروجی آن را بگیرید، یعنی آن را فعال کنید و سپس خروجی بگیرید؛ بعد قسمت یونیت فرمانبر را چک کنید و ببینید خروجی که دریافت کرده اید به آن قسمت می رسد یا خیر. در نهایت هم خود یونت فرمان بر را تست کنید. اگر اینگونه مشخص شد که مسیر بین راه قطع است، لازم نیست که شما سیم کشی ماشین مشتری را با کاتر بشکافید و تمام سیم های قدیمی را عوض کنید؛ زیرا این کار اصلا کار استاندارد و درستی نیست. از آنجا که شما در نهایت کار به این نتیجه رسیده اید که آن سیم مشکل دارد و توانسته اید عیب را پیدا کنید، پس باید یک عدد سیم از سر مسیر، یعنی از ابتدای یونیت فرمانده تا یونیت فرمان بر بکشید و به همین راحتی ایراد را برطرف کنید.
محل قرار گرفتن فیوز در ماشین
اگر قصد داشتید سیمی را برای وسیله ای بکشید، حتما باید سر راه آن فیوز قرار دهید. مکان قرار گرفتن فیوز هم باید نزدیک ترین قسمت به یونیت فرمانده باشد. البته اگه فیوز فابریک ماشین در مسیر وجود داشته باشد، محل قرار گرفتن آن اهمیتی ندارد اما اگر سیمی خارج از سیستم اصلی ماشین و اصول سیم کشی فابریک داشتید، حتما باید برای آن فیوز قرار دهید و فیوز هم باید در نزدیک ترین قسمت به تولید کننده برق (که همان باتری است) یا یونیت فرمانده ای که در حال خروجی دادن است، قرار گرفته باشد.
نکته: سعی کنید کار خود را به صورت اصولی انجام دهید.
در نتیجه شما همواره باید اصولی کار کنید و به دنبال رفع عیب موقتی با چسب کاری و کارهایی از این قبیل نباشید؛ زیرا این کارها اعتبار تعمیرکار را زیر سوال می برد. همون طور که زمانی که شما روی ماشینی کار می کنید متوجه شوید که تعمیرکار قبلی بد کار کرده است عصبی می شوید و نمی توانید عیب را به درستی تشخیص دهید، نفر بعدی هم که قصد کار کردن روی ماشینی که شما تعمیر کرده اید را دارد هم بعد از دیدن نحوه انجام کار شما روی ماشین، به این پی می برد که آن کار توسط یک آدم خلاق و تمیزکار انجام شده است یا فقط قصد تعمیر موقتی ماشین و دریافت پول را داشته است.
میزان هزینه دریافتی برای عیب یابی سیم کشی ماشین
در هنگام کار ممکن است پیدا کردن عیب ماشین دو روز طول بکشد اما رفع عیب تنها پنج دقیقه زمان ببرد. یعنی احتمال دارد که شما مدت زمان زیادی را برای پیدا کردن عیب صرف کنید اما رفع عیب تنها در پنج دقیقه انجام شود. در این حالت پولی که باید از مشتری بابت تعمیر ماشین بگیرید، به اندازه ی زمان و تجربه ای است که به خرج داده اید و به اندازه ی پنج دقیقه ای که برای رفع عیب صرف کرده اید نیست.
پس شما باید همیشه این اصل را در ذهن خود داشته باشید که برای کار کردن، باید به میزان کار مفیدی که انجام داده اید از مشتری پول دریافت کنید. به عنوان مثال اگر یک مشتری به شما مراجعه کند و تراکتور آن روشن نشود، ممکن است شما نصف روز زمان بگذارید، کل سیم های خودرو را بشکافید، سیم های داخل آن را عوض کنید، دوباره چسب کاری کنید و مجددا هر چیزی که باز کرده بودید را ببندید اما در نهایت شما می دانید که چراغ ترمز را درست کرده اید پس باید هزینه مربوط به همان را دریافت کنید که در غیر این صورت با توجه به مبلغ اتحادیه، مقدار بیش تری پول از مشتری گرفته اید و جریمه خواهید شد.
بنابراین همیشه باید سعی کنید به سریع ترین روش عمل کنید و کار تمیزی هم تحویل دهید. منظور از سریع ترین روش این نیست که سیم کثیفی را از وسط ماشین رد کنید تا فقط لامپ بتواند روشن شود، بلکه حتما باید آن سیم از جای درست و جایی که متحرک نباشد، کشیده شود. مثلا سیمی که می خواهید به عقب ماشین بکشید یا سیمی که قرار است در داخل موتور حرکت کند، نباید به بدنه موتور بچسبد و یا از قسمت های داغ موتور رد شود. همچنین سیم نباید خیلی کیپ بسته شود و همیشه باید فضای خالی ای برای بازی کردن داشته باشد. این نکات حتما باید در سیم کشی ماشین رعایت شوند وگرنه مشکل ساز می شوند و حتی ممکن است باعث آتش سوزی هم بشوند.
آموزشگاه فن آموزان در دپارتمان های تخصصی خود شغل های فنی پردرآمد را با اعطای مدرک فنی حرفه ای اموزش میدهد. برخی از دوره های در حال برگزاری در این مرکز عبارتند از دوره آموزش مکانیک خودرو ، آموزش گیربکس اتوماتیک ، آموزش تعمیرات ایسیو ، آموزش جوشکاری ، آموزش بازرسی جوش و بیش از دویست دوره دیگر. برای دریافت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید.
نوشته بررسی سیم کشی خودرو و نحوه کار فیوز ماشین اولین بار در آموزشگاه فنی و حرفه ای فن آموزان. پدیدار شد.
دیدگاه خود را بنویسید