در دنیای پرشتاب خودروسازی و موتورسیکلت رانی، قلب تپنده هر وسیله نقلیه، موتور آن است که برای فعالیت نیاز به ترکیب دقیق هوا و سوخت دارد. این وظیفه حیاتی، بر عهده سیستم سوخت رسانی است. در طول تاریخ، دو رویکرد اصلی برای این کار وجود داشته که عبارت است از موتور کاربراتوری و موتور انژکتوری که تقابل سیستم های سوخت رسانی سنتی و پیشرفته میباشد.
این دو تکنولوژی، با وجود هدف مشترک، به روش های کاملاً متفاوتی عمل می کنند و هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در این مقاله به بررسی عمیق تفاوت ها، عملکرد، نقاط قوت و ضعف موتور های کاربراتی و انژکتوری پرداخته ایم تا به شما در انتخاب بهترین گزینه برای خودرو یا موتورسیکلت کمک کند.
قبل از بررسی فرق کرابرات و انژکتور در ماشین و موتورسیکلت علاقه مندان توجه داشته باشند که دوره های آموزش مکانیک خودرو و آموزش تعمیرات موتورسیکلت به صورت عملی در تعمیرگاه های مجهز دپارتمان اتومکانیک آموزشگاه فن آموزان در حال برگزاری میباشند. برای ثبت نام در دوره ها و دریافت مشاوره رایگان با شماره 02191321001 تماس بگیرید.
موتور کاربراتوری چیست و چگونه کار می کند؟
کاربراتور، یک دستگاه مکانیکی است که مسئول مخلوط کردن هوا و سوخت قبل از ورود آن ها به محفظه احتراق موتور می باشد. این تکنولوژی، که بیش از یک قرن قدمت دارد، به دلیل طراحی ساده و عدم وابستگی به قطعات الکترونیکی پیچیده شناخته می شود.
عملکرد کاربراتور بر پایه اصل ونتوری (Venturi effect) است. به این صورت که هوا از طریق فیلتر هوا وارد کاربراتور شده و با عبور از یک ناحیه تنگ تر به نام ونتوری، سرعت آن افزایش می یابد. افزایش سرعت هوا باعث کاهش فشار در این ناحیه می شود و این اختلاف فشار، سوخت را از کاسه شناور (Float Bowl) به داخل جریان هوا می کشد.
سپس کاسه شناور مانند یک مخزن کوچک سوخت عمل می کند که یک شناور، سطح سوخت را در آن تنظیم می کند و سوخت نیز از طریق ژیگلورهای کوچک و دقیق به داخل جریان هوا پاشیده می شود.
سوپاپ ساسات (Choke valve) میزان هوا را کاهش و سوخت را افزایش می دهد تا مخلوطی غنی تر برای استارت سرد ایجاد شود و سوپاپ گاز (Throttle valve) که به پدال گاز یا دسته گاز متصل است، میزان مخلوط هوا و سوخت ورودی به موتور را کنترل می کند و بدین ترتیب قدرت موتور را تنظیم می نماید که هدف نهایی آن، دستیابی به نسبت ایده آل هوا به سوخت (حدود 1 به 14.7 برای بنزین) برای حداکثر بازده احتراق است.
انواع موتورهای کاربراتوری
موتورهای کاربراتوری انواع و اقسام متنوع و متفاوتی دارند و بر اساس جهت حرکت سوخت، تعداد دهانه، نوع ساسات و ونتوری تقسیم بندی می شوند که در جدول زیر نشان داده شده است:
| تقسیم بندی انواع موتورهای کاربراتوری | بر اساس تعداد دهانه | بر اساس جهت حرکت سوخت | بر اساس نوع ساسات | بر اساس ونتوری |
|
|
|
|
مزایا و معایب موتور های کاربراتوری
استفاده از این نوع موتور ها، مزیت ها و معایبی را به همراه دارد که در جدول زیر ارائه شده است:
| مزایا | معایب |
| سادگی: طراحی مکانیکی ساده، فهم، کار کردن، تعمیر و تنظیم آن ها با ابزارهای اولیه را آسان می کند. | راندمان پایین تر و تحویل سوخت نامنظم: به دلیل ماهیت مکانیکی، نمی توانند دقت سیستم های انژکتوری را داشته باشند که منجر به تحویل سوخت نامنظم و مصرف سوخت بیشتر می شود. |
| مقرون به صرفه بودن: معمولاً قیمت خرید، ساخت و تعمیر و نگهداری کمتری دارند. | مشکلات در استارت سرد: اغلب در هوای سرد به سختی روشن می شوند و نیاز به ساسات دستی دارند که ممکن است منجر به غرق شدن موتور در سوخت شود. |
| انعطاف پذیری در تنظیم: به راحتی می توان آن ها را به صورت دستی برای اهداف خاص (قدرت بیشتر یا مصرف سوخت کمتر) تنظیم کرد. | حساسیت به ارتفاع: با تغییر ارتفاع، عملکردشان تغییر می کند و نیاز به تنظیم مجدد دارند. |
| جذابیت کلاسیک و اصالت: برای بازسازی خودروهای قدیمی و حفظ اصالت آن ها ضروری هستند. | انتشار آلایندگی بیشتر: به دلیل احتراق ناقص، آلاینده های بیشتری تولید می کنند و استانداردهای آلایندگی مدرن را رعایت نمی کنند. |
| عدم وابستگی به الکترونیک: نیازی به واحد کنترل موتور(ECU) یا سنسورها ندارند، که خطر خرابی های الکتریکی را کاهش می دهد. | نیاز به تنظیم و نگهداری مکرر: نیاز به تنظیمات دوره ای، تمیز کردن و بازسازی به دلیل فرسودگی و گرفتگی دارند. |
| سازگاری با سوخت های با کیفیت پایین تر: می توانند با سوخت های کم کیفیت نیز به خوبی کار کنند. | پاسخگویی کندتر به گاز دادن: به دلیل نسبت سوخت نامنظم، ممکن است پاسخگویی کندتری در هنگام فشردن پدال گاز داشته باشند. |
| حساسیت به گرد و غبار و گرفتگی: مستعد گرفتگی ناشی از ورود گرد و غبار، رسوبات یا مواد زائد سوخت هستند. | |
| بخار سوخت: سیستم باز کاربراتور می تواند منجر به تبخیر بخار بنزین حتی در حالت خاموش موتور شود و بوی گاز در گاراژ ایجاد کند. | |
| یخ زدگی کاربراتور: در موتورهای هواپیما، خطر یخ زدگی کاربراتور به دلیل انبساط هوا و تبخیر سوخت در ونتوری وجود دارد که می تواند منجر به نقص موتور شود. |
موتور انژکتوری چیست و چگونه کار می کند؟
سیستم انژکتور سوخت یک روش پیشرفته تر برای رساندن سوخت به موتور است که عملکرد موتور را متحول کرده است. برخلاف کاربراتور، این سیستم از سنسورها و یک واحد کنترل الکترونیکی (ECU) برای کنترل دقیق تحویل سوخت استفاده می کند. سیستم انژکتور به جای تکیه بر مکش موتور، سوخت را تحت فشار پمپ کرده و آن را مستقیماً به منیفولد ورودی یا محفظه احتراق تزریق می کند.
تقریباً تمام وسایل نقلیه مدرن از جمله خودروها، موتورسیکلت ها، کامیون ها و شاسی بلندها از سیستم های انژکتوری استفاده می کنند. همچنین در موتورهای با عملکرد بالا و مسابقه ای نیز به دلیل دقت و قابلیت انطباق پذیری بالایشان، ترجیح داده می شوند. موتورهای دیزلی نیز از ابتدا از سیستم های انژکتوری بهره می بردند.
نحوه عملکرد آن نیز به این صورت است که پمپ سوخت که یک پمپ برقی است (معمولاً در باک سوخت قرار دارد) سوخت را تحت فشار بالا از باک کشیده و از طریق فیلتر به ریل سوخت که انژکتورها را تغذیه می کند، می رساند. وقتی ECU سیگنال می فرستد، انژکتورها که دریچه هایی با کنترل الکتریکی هستند، باز شده و سوخت را به صورت غبار بسیار ریز و اتمیزه شده می پاشند. در بسیاری از سیستم ها، هر سیلندر یک انژکتور مجزا دارد.
در مرحله بعد سنسورها اطلاعات لحظه ای حیاتی مانند سنسور اکسیژن (O2) در اگزوز، دمای مایع خنک کننده، موقعیت دریچه گاز، فشار منیفولد ورودی، موقعیت میل لنگ/میل سوپاپ، جریان هوای ورودی و فشار بارومتریک را به ECU ارسال می کنند. سپسECU (واحد کنترل موتور) داده های دریافتی از سنسورها را میلیون ها بار در ثانیه پردازش کرده و بر اساس نقشه های از پیش برنامه ریزی شده، زمان و مدت زمان پاشش سوخت توسط هر انژکتور را محاسبه می کند.
بسیاری از سیستم های انژکتوری، با گذشت زمان و جمع آوری داده، پارامترهای خود را برای افزایش کارایی به صورت خودکار تنظیم می کنند و نیاز به ساسات دستی را نیز از بین می برد. در واقع تنظیمات این نوع موتور ها به صورت خودکار بر اساس دمای موتور و شرایط محیطی انجام می شود. همچنین سیستم انژکتور می تواند با سیستم احتراق ارتباط برقرار کرده و منحنی های زمان بندی جرقه را برای راه اندازی نرم تر و پاک تر موتور برنامه ریزی کند.
انواع موتور های انژکتوری
موتور های انژکتوری دارای انواع مختلفی هستند که عبارتند از:
-
انژکتور تک نقطه ای (SPFI)
یک یا دو انژکتور در بالای بدنه گاز قرار دارند و سوخت را مانند کاربراتور به صورت مرکزی می پاشند. این سیستم ساده ترین و ارزان ترین نوع موتور انژکتوری است، اما دارای میزان دقت پایینی است.
-
انژکتور چند نقطه ای (MPFI)
در این سیستم، هر سیلندر یک انژکتور مجزا دارد که سوخت را نزدیک سوپاپ ورودی در منیفولد ورودی می پاشد. این روش توزیع سوخت عالی و اتمیزه شدن بهتری را تضمین می کند. این نوع موتور، در حال حاضر پرکاربردترین نوع موتور در انواع خودرو های سواری است.
-
انژکتور مستقیم (GDI/DI)
پیشرفته ترین سیستم است که انژکتورها سوخت را با فشار بسیار بالا مستقیماً به داخل محفظه احتراق می پاشند. این نوع انژکتور بهترین کارایی، قدرت و کنترل آلایندگی را فراهم می کند و در خودرو های لوکس و گران قیمت و حتی ماشین های مسابقه ای یافت می شود.
به عنوان مثال برای این مورد می توان خودروی سانتافه DM را نام برد که از سال 2016 به بعد، با هر دو نوع موتور MPFI و GDI تولید شده است که با تجربه رانندگی با هر دو مدل آن، به خوبی می توانید تفاوت های این دو نوع موتور را درک نمایید.
مزایا و معایب موتور های انژکتوری
استفاده از این نوع موتور ها، مزیت ها و معایبی را به همراه دارد که در جدول زیر ارائه شده است:
| مزایا | معایب |
| اندازه گیری دقیق سوخت و مخلوط بهینه هوا-سوخت: سوخت را دقیقاً در زمان و مکان مورد نیاز تحویل می دهد که منجر به عملکرد بهتر و مصرف سوخت بهینه می شود. | هزینه بالاتر و پیچیدگی: به دلیل استفاده از قطعات الکترونیکی، سنسورها و نرم افزارهای پیچیده، هزینه خرید، ساخت، نصب و تعمیر و نگهداری آن ها بالاتر است. |
| افزایش کارایی و صرفه جویی در مصرف سوخت: به دلیل کنترل دقیق و احتراق کامل، به طور قابل توجهی مصرف سوخت کمتری دارند. | پیچیدگی تعمیرات و چالش های عیب یابی: نیاز به دانش تخصصی، ابزارهای عیب یابی خاص (مانند اسکنر) و درک عمیق از الکترونیک برای تشخیص و رفع مشکلات دارند. |
| عملکرد و قدرت بیش تر: پاسخگویی سریع تر دریچه گاز، عملکرد ثابت، توان خروجی بالاتر و بهینه سازی گشتاور در طیف وسیعی از دور موتور. | چالش های DIY (انجام دادن به صورت فردی): برای علاقه مندانی که دوست دارند کارهای فنی را خودشان انجام دهند، کمتر جذاب است. |
| قابلیت اطمینان و نگهداری کمتر:سیستم های مدرن پایدارترند، نیاز به نگهداری کمتری دارند و استارت سرد مطمئن تر و تأثیرپذیری کمتری از دما و ارتفاع دارند. | حساسیت به آلودگی و کیفیت سوخت: انژکتورها دارای سوراخ های بسیار ریز هستند که آن ها را مستعد گرفتگی ناشی از سوخت کثیف یا ذرات آلوده می کند. |
| کاهش آلایندگی: به دلیل احتراق کارآمدتر و کنترل دقیق سوخت، آلاینده های مضر کمتری تولید می کنند و استانداردهای زیست محیطی مدرن را رعایت می نمایند. | خطرات خرابی الکتریکی: خرابی سنسورها، مشکلات سیم کشی یا نقص در ECU می تواند سیستم را از کار بیندازد. |
| جلوگیری از یخ زدگی کاربراتور: با حذف کاربراتور، خطر یخ زدگی کاربراتور که یک مشکل عمده در هواپیماهای کاربراتوری است، از بین می رود. | خرابی ECU: در صورت خرابی ECU، ممکن است خودرو یا موتورسیکلت روشن نشود. |
| تشخیص مشکلات با کامپیوتر: مشکلات را می توان به سادگی با اتصال ECU به دستگاه عیب یابی یا کامپیوتر تشخیص داد. |
فرق موتور کاربراتوری و انژکتوری
در دنیای خودرو، کاربراتور و سیستم های انژکتور سوخت دو روش اصلی برای ترکیب هوا و سوخت هستند تا موتور احتراق داخلی را به حرکت درآورند. کاربراتور که یک فناوری قدیمی تر محسوب می شود، کاملاً مکانیکی عمل می کند و بدون نیاز به قطعات الکترونیکی، سوخت را با هوا ترکیب می کند. کاربراتورها به دلیل طراحی ساده و هزینه کمتر معروف هستند و اغلب در خودروهای کلاسیک، موتورهای کوچک و بعضی موتورسیکلت های ارزان قیمت یافت می شوند.
در مقابل، سیستم های انژکتور سوخت یک فناوری مدرن تر هستند که به صورت الکترونیکی کنترل می شوند و از مجموعه ای از سنسورها (مانند سنسور اکسیژن، موقعیت دریچه گاز، دمای موتور، فشار هوا و میل لنگ) و یک واحد کنترل موتور (ECU) برای تعیین دقیق زمان و میزان پاشش سوخت استفاده می کنند. این دقت بالا به سیستم انژکتور سوخت اجازه می دهد تا به طور خودکار با تغییرات دما، ارتفاع، و بار موتور سازگار شود و عملکردی پایدار را ارائه دهد.
هنگام مقایسه این دو سیستم، تفاوت های کلیدی در کارایی، عملکرد، هزینه و نگهداری آشکار می شود. سیستم های انژکتور سوخت به دلیل کنترل دقیق ترکیب هوا و سوخت، به طور قابل توجهی مصرف سوخت بهتری و انتشار آلاینده های کمتری دارند و می توانند با استانداردهای سخت گیرانه زیست محیطی مطابقت داشته باشند.
همچنین، پاسخگویی سریع تر به پدال گاز، عملکرد پایدار در شرایط مختلف و راه اندازی آسان تر در هوای سرد بدون نیاز به ساسات از مزایای بارز انژکتور هستند. در مقابل، کاربراتورها ممکن است دچار نقاط ضعف در عملکرد، نیاز به ساسات در هوای سرد و نیاز به تنظیم مکرر در تغییرات آب وهوا یا ارتفاع داشته باشند.
با این حال، کاربراتورها به دلیل سادگی مکانیکی، سهولت تعمیر و نگهداری توسط افراد غیرمتخصص و هزینه های اولیه پایین تر جذابیت خود را حفظ کرده اند. سیستم های انژکتور سوخت به دلیل پیچیدگی بیشتر قطعات الکترونیکی، هزینه بالاتر نصب و تعمیر و نیاز به ابزارهای تخصصی برای عیب یابی و تنظیم، گران تر هستند.
در نهایت، انتخاب بین این دو سیستم به نوع وسیله نقلیه، بودجه، اهداف عملکردی و ترجیح شخصی شما برای کار با مکانیک ساده یا فناوری الکترونیکی پیشرفته بستگی دارد. به طور کلی در جدول زیر نیز مقایسه ای از تفاوت های کلیدی این دو نوع موتور ارائه شده است که شما می توانید به مطالعه آن بپردازید:
| ویژگی | کاربراتور | سیستم انژکتور سوخت |
| مکانیزم عملکرد | مکانیکی؛ بر پایه اصل ونتوری، خلاء موتور و فشار هوا کار می کند و به طور خودکار تنظیم نمی شود. | الکترونیکی؛ توسط ECU و سنسورها کنترل می شود. |
| عملکرد و قدرت | تحویل سوخت نامنظم، پاسخگویی کندتر به گاز (Throttle Lag)، عملکرد متغیر در شرایط مختلف. | عملکرد ثابت و دقیق تر، پاسخگویی سریع تر و روان تر به گاز، توان خروجی بالاتر. |
| مصرف سوخت | کمتر کارآمد؛ اغلب سوخت بیشتری را نسبت به نیاز مصرف می کند. | بسیار کارآمد؛ سوخت را به دقت اندازه گیری و اتمیزه می کند و مصرف سوخت را بهینه می سازد. |
| آلایندگی | آلایندگی بیشتر؛ استانداردهای آلایندگی مدرن را رعایت نمی کند. | آلایندگی کمتر؛ به دلیل احتراق بهینه، استانداردهای سخت گیرانه زیست محیطی را رعایت می کند. |
| استارت سرد و ارتفاع | نیاز به ساسات دستی، مشکلات در هوای سرد و ارتفاع بالا. | استارت خودکار و مطمئن در تمام دماها و ارتفاعات؛ سنسورها به طور خودکار ترکیب سوخت را تنظیم می کنند. |
| نگهداری و تنظیم | نیاز به تنظیم دستی و تمیزکاری مکرر، تعمیرات ساده تر. | نیاز به نگهداری کمتر؛ اما تعمیرات و عیب یابی آن نیازمند ابزار و دانش تخصصی است. |
| هزینه و پیچیدگی | هزینه اولیه کمتر، طراحی ساده تر. | هزینه اولیه بالاتر، طراحی پیچیده تر به دلیل قطعات الکترونیکی. |
| دوام و طول عمر موتور | ماهیت مکانیکی آن را در برابر سایش آسیب پذیرتر می کند. | می تواند با کاهش فرسودگی و عملکرد روان تر، به افزایش طول عمر موتور کمک کند. |
| پاسخگویی گاز | می تواند کندتر باشد. | فوری و روان است. |
ماشین کاربراتی بهتر است یا انژکتوری؟
انتخاب بین کاربراتور و انژکتور به عوامل مختلفی از جمله سن خودرو، نوع استفاده مورد نظر، ترجیحات شخصی، بودجه، اهداف عملکردی، مهارت های مکانیکی و تمایل به اصالت بستگی دارد. به منظور بازسازی خودروهای کلاسیک و برای حفظ اصالت و جذابیت اولیه خودروهای قدیمی و اگر از تنظیم و دستکاری موتور با اب.زارهای ساده لذت می برید و به تجربه مکانیکی سنتی علاقه دارید، موتور کاربراتوری انتخاب مناسبی است.
همچنین این نوع موتور ها راهکاری کم هزینه برای استفاده در مکان های دورافتاده که استحکام مکانیکی مطلق و عدم نیاز به الکترونیک پیچیده ضروری است، رانندگی های کوتاه یا موتور سیکلت های کم هزینه هستند. البته این موتور ها در برخی از مسابقات موتوراسپرت که موتور برای یک محدوده دور موتور باریک بهینه شده باشد نیز مناسب هستند.
در مقابل اگر عملکرد، قابلیت اطمینان و کارایی مدرن را در اولویت قرار می دهید و به صورت روزمره و در شرایط آب و هوایی و ارتفاعات مختلف رانندگی می کنید و همچنین به دنبال استارت ثابت، شتاب روان تر، قدرت بهتر و کاهش آلایندگی هستید، موتور های انژکتوری گزینه مناسب تری هستند. این موتور ها اگرچه هزینه اولیه بالاتری دارند، اما در بلندمدت با صرفه جویی در مصرف سوخت و کاهش مشکلات نگهداری، می توانند مقرون به صرفه تر نیز باشند.
آیا می توان ماشین موتور کاربراتی را انژکتوری کرد؟
کاربراتورها در کاربردهای خودرویی مدرن تا حد زیادی منسوخ شده اند، اما همچنان در خودروهای کلاسیک و برخی مدل های قدیمی پراید در دسترس هستند. در مقابل، فناوری انژکتور سوخت با سیستم هایی مانند انژکتور مستقیم و توربوشارژر که کارایی را بیش از پیش افزایش می دهند، به تکامل خود ادامه می دهد.
تبدیل یک خودرو کاربراتوری به انژکتوری ممکن است و این تبدیل می تواند منجر به بهبود قابل توجهی در کارایی سوخت، قابلیت رانندگی، استارت سرد و کاهش آلایندگی و افزایش قدرت شود. برای این کار به جایگزینی کاربراتور با انژکتور، نصب سنسورها و واحد کنترل الکترونیکی (ECU) و تغییرات در سیستم سوخت رسانی و الکتریکی نیاز است.
همچنین شما به یک سیستم سوخت فشار بالا، پمپ سوخت برقی (ترجیحاً داخل باک)، خط برگشت سوخت، سنسور اکسیژن (O2) و در صورت نیاز، منیفولد ورودی جدید (برای انژکتور چند نقطه) نیاز خواهید داشت. تنظیم اولیه از طریق کامپیوتر انجام می شود و سپس سیستم به صورت خودکار، پارامترها را تنظیم می کند.
مزایای این تبدیل شامل بهبود کارایی سوخت، کاهش آلایندگی و عملکرد بهتر موتور است. با این حال این فرآیند پیچیده و پرهزینه است و نیاز به دانش مکانیکی و الکتریکی دارد. همچنین، باید توجه داشت که برخی از خودروهای قدیمی ممکن است با محدودیت هایی در زمینه قطعات و تجهیزات مواجه می شوند که فرآیند تبدیل را دشوارتر هم می کند.
فرق پراید کاربراتوری، نیمه انژکتوری و انژکتوری
در صنعت خودروسازی، پراید طی سالیان تولید خود با سه نوع سیستم سوخت رسانی اصلی به بازار عرضه شده است: کاربراتوری، نیم انژکتور، و انژکتوری کامل. درک تفاوت های این سیستم ها برای شناخت عملکرد و نگهداری هر مدل پراید حائز اهمیت است.
پراید کاربراتوری
پراید کاربراتوری در اوایل دهه ۸۰ شمسی، بسیاری از خودروهای تولید داخل از جمله پراید، همچنان با سیستم کاربراتوری تولید می شدند. در این سیستم، کاربراتور از طریق ژیگلورها به صورت مکانیکی و با مکش جریان هوا عمل می کند و مخلوطی از هوا و سوخت را تهیه می کند. جرقه زنی هم توسط دلکو و چکش برق تنظیم می شود که باعث می شود انعطاف پذیری پایینی در تطبیق با شرایط مختلف رانندگی داشته باشد.
از ویژگی های این سیستم، مصرف سوخت بالاتر و آلایندگی بیشتر است، زیرا دقت کم تری در تنظیم نسبت دقیق سوخت و هوا وجود دارد و احتراق ممکن است ناقص باشد. قدرت و گشتاور تولیدی این موتورها نیز معمولاً کمتر و عملکردشان ناپایدارتر است. سیستم کاربراتوری، به خصوص در شرایط آب و هوایی متفاوت (مانند سفر به مناطق مرطوب)، ممکن است دچار افت فشار موتور و کارکرد نامنظم شود که می تواند به بد سوختن بنزین و آسیب به قطعاتی مانند رینگ پیستون منجر شود.
با این حال، موتورهای کاربراتوری به دلیل سادگی طراحی، تعمیر و نگهداری آسان تر و زمان کوتاه تر برای عیب یابی و رفع ایراد دارند؛ هر چند تنظیم دقیق کاربراتور نیازمند تجربه و مهارت است و ممکن است با گذشت زمان از تنظیم خارج شود، اما مدل های قدیمی کاربراتوری پراید به دوام بالا مشهورند و مشکلات نگهداری آن ها کمتر از نمونه های نیمه انژکتوری است. به طور کلی کارشناسان خرید پرایدهای کاربراتوری را به دلیل مشکلات احتمالی ناشی از کارکرد زیاد و نقطه ضعف ذاتی سیستم در برابر تغییرات آب و هوایی توصیه نمی کنند.
پراید نیمه انژکتوری
مدل های نیمه انژکتوری پراید نیز، در یک دوره کوتاه در اوایل دهه ۸۰ شمسی تولید شدند. پرایدهای نیمه انژکتوری عمدتاً در فاصله سال های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۴ به دست مشتریان رسیده اند. در این سیستم، با وجود استفاده از انژکتور برای پاشش سوخت، جرقه زنی همچنان بر عهده دلکو است.
این مدل ها از نظر قدرت موتور نمونه های قابل قبولی محسوب می شوند. با این حال با مشکلاتی نظیر کمبود قطعات و تعمیرکار مواجه هستند که آن ها را در مقایسه با سایر مدل ها، پردردسرتر می کند. دقت کنید که اغلب فروشندگان این مدل ها را به عنوان تمام انژکتوری آگهی می کنند که ممکن است خریداران ناآگاه را دچار مشکل کند.
با وجود این چالش ها، پرایدهای نیمه انژکتوری از نظر آلایندگی و اخذ معاینه فنی بر انواع کاربراتوری برتری دارند. همجنین این فناوری فقط مختص پراید نیست و در بسیاری از خودروهای اوایل دهه ۹۰ میلادی مانند دوو سیلو، دوو ماتیز، نیسان رونیز، فولکس گل و برخی وارداتی ها نظیر اپل کورسا و اپل وکترا نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
پراید تمام انژکتوری
پرایدهای تمام انژکتوری نیز از نیمه دوم سال ۱۳۸۴ به بعد تولید و به بازار عرضه شدند. در این سیستم، سوخت توسط انژکتورها به صورت مستقیم و با فشار بالا به داخل محفظه احتراق تزریق می شود. یک واحد کنترل الکترونیکی (ECUیاPCM) با استفاده از سنسورهای مختلف (مانند سنسور اکسیژن، جریان هوا و دمای موتور)، زمان دقیق پاشش سوخت و جرقه زنی شمع را تعیین می کند.
این کنترل دقیق و الکترونیکی، انعطاف پذیری بالایی را فراهم می کند تا نسبت سوخت و هوا همواره در بهترین شرایط کارکرد موتور باشد. موتورهای انژکتوری پراید مزایای قابل توجهی از جمله کاهش مصرف سوخت (حدود ۶.۵ تا ۷ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر ترکیبی)، افزایش قدرت و گشتاور (بیش از ۱۰ درصد بیشتر از مدل های کاربراتوری، به طور معمول حدود ۶۳ تا ۷۰ اسب بخار)، کاهش قابل توجه آلایندگی (حتی کمتر از موتور کاربراتوری ۱۰۰۰ سی سی) و عملکرد پایدارتر در شرایط مختلف رانندگی، شامل شتاب گیری سریع و استارت بهتر در هوای سرد دارند.
این سیستم همچنین به دلیل وجود سنسورها، قابلیت تطبیق با شرایط آب و هوایی و ارتفاعات مختلف را دارد. اما سیستم انژکتوری پیچیده تر است و هزینه نگهداری و تعمیر بیشتری دارد؛ زیرا برای عیب یابی و رفع ایراد نیاز به تجهیزات خاص مانند دستگاه دیاگ و تعمیرکار متخصص است.
همچنین، کیفیت بنزین نقش حیاتی در دوام و کارکرد مناسب این موتورها دارد و بنزین باید کاملاً خالص و فیلترشده باشد. با این وجود، به دلیل کنترل الکترونیکی، نیاز کمتری به تنظیمات دستی مکرر دارد و در بازه زمانی طولانی تری نیاز به تعمیر پیدا می کند. مدل های جدیدتر پراید انژکتوری با استانداردهای آلایندگی یورو ۴ و یورو ۵ نیز تطابق دارند.
موتورسیکلت های کاربراتوری و انژکتوری
موتورسیکلت ها برای سوخت رسانی به موتور از دو سیستم اصلی کاربراتوری و انژکتوری بهره می برند که هر یک سازوکار متفاوتی دارند. به طور کلی، با وجود سادگی و هزینه کمتر کاربراتور، موتورسیکلت های انژکتوری به دلیل کارایی بالاتر، مصرف سوخت بهینه و آلایندگی کمتر، گزینه بهتری محسوب می شوند و فناوری روز دنیا به سمت آن ها پیش می رود.
انواع موتورسیکلت های انژکتوری
در بازار ایران، انواع مختلفی از سیستم های انژکتور موتورسیکلت به کار رفته است که شامل یسون (YESON)، لیفان (LIFAN)، فای (FAI)، دلفی (DELPHI) و دیهائو (DIHAO) می شوند.
سیستم انژکتور فای (FAI)
این سیستم از ECU با قاب پلاستیکی و هیت سینک آلومینیومی در کنار آن استفاده می کند و فاقد محافظ ضربه یا جریان برق است.
سیستم انژکتور لیفان (LIFAN)
از ECU عمومی با قاب پلاستیکی استفاده می کند که زیر هواکش نصب می شود و امنیت خوبی ندارد. بدنه ECU پلاستیکی و دارای کانکتور عمومی است. پمپ بنزین داخل باک دارد و آب بندی آن مناسب نیست.
سیستم انژکتور یسون (YESON)
از ECUهای مشابه با لیفان بهره می برد و محل نصب آن زیر زین است که به دلیل طول سیم کشی و موقعیت، نیاز به اصلاح دارد و در معرض آسیب است. ECU آن پلاستیکی با کانکتور عمومی است. پمپ بنزین داخل باک دارد و محل نصب و آب بندی آن مناسب نیست.
سیستم انژکتور دلفی (DELPHI)
از ECU کاملاً متفاوتی با دو پایه کانکتور استفاده می کند که زیر باک نصب می شود و محل مناسبی به نظر می رسد. بدنه ECU از آلومینیوم و پلاستیک ساخته شده است. پایه های ارتباطی زیاد ECU امکان اضافه کردن آپشن های بیشتر را فراهم می کند. پمپ بنزین خارج باک دارد که توسط لوله های ارتباطی به باک و انژکتور متصل است، اما این طراحی در صورت برخورد یا واژگونی موتور خطرناک تر است.
سیستم انژکتور دیهائو (DIHAO)
از ECU با ظاهر مشابه یسون بهره می برد که زیر باک نصب می شود و از نظر ایمنی جای مناسبی دارد. پمپ بنزین داخل باک با طراحی ۶ پیچ و ورق دولایه، امنیت بهتری نسبت به سایر سیستم ها ارائه می دهد.
مزایا و معایب موتورسیکلت های انژکتوری
مزایا و معایب استفاده از هر یک از این سیستم های انژکتوری برای موتور سیکلت ها نیز در جدول زیر ارائه شده است:
| نوع سیستم انژکتوری | مزایا | معایب |
| سیستم انژکتور فای (FAI) | سادگی قطعات و اشغال فضای کمتر و تعمیرات ساده تر | عدم کنترل دقیق دور موتور به دلیل حذف عملگرهایی مانند استپ موتور، آلایندگی بیشتر در دور آرام و عدم اختیار کافی بر موتور |
| سیستم انژکتور لیفان (LIFAN) | پیشرفته تر بودن نسبت به فای | اختلال در کارکرد موتور در صورت مسدود شدن شیلنگ های ارتباطی و عدم مهندسی دقیق در طراحی سیستم |
| سیستم انژکتور یسون (YESON) | پیشرفت در ساخت و مهندسی نسبت به نمونه های قبلی و دسترسی راحت به قطعات در بازار | نامناسب بودن محل قرارگیری ECU و محل شارژر |
| سیستم انژکتور دلفی (DELPHI) | تکنولوژی بالا در ساخت قطعات، جانمایی دقیق و مهندسی ساخت پیشرفته | سیستم سوخت رسانی ضعیف |
| سیستم انژکتور دیهائو (DIHAO) | مهندسی ساخت و قطعات سخت افزاری پیشرفته، دسترسی راحت به قطعات در بازار و طراحی بالاتر از یسون | – |
بهترین موتورسیکلت های تولید داخل از نظر مصرف سوخت و تکنولوژی، مدل های انژکتوری هستند. از بین سیستم های یسون، لیفان و فای که در موتورسیکلت های هوندا به کار رفته اند، یسون بهترین و فای بدترین سیستم انژکتوری شناخته شده است. در کل، دلفی از نظر کیفیت و کارایی، بهترین گزینه در بین دلفی، دیهائو و یسون به شمار می رود. به عنوان مثال، موتورسیکلت کویر T2 و T4، بنلی ۲۵۰ تک و جفت و هیوسانگ از سیستم انژکتور دلفی استفاده می کنند. هوندا احسان، پرواز، کبیر و رهرو نیز از سیستم یسون بهره می برند.
تبدیل موتورسیکلت های انژکتوری به کاربراتوری
با وجود اجباری شدن استفاده از سیستم انژکتور در موتورسیکلت ها در ایران از نیمه دوم سال ۱۳۹۷، پدیده تبدیل موتورسیکلت های انژکتوری به کاربراتوری به دلایل مختلفی رواج پیدا کرده است.
یکی از دلایل اصلی، هزینه پایین تعمیر و نگهداری موتورهای کاربراتوری در مقایسه با انژکتوری ها است. قطعات یدکی سیستم انژکتور، از جمله ECU، پمپ بنزین و سنسورها، بسیار گران قیمت هستند. همچنین، تعمیرات سیستم کاربراتوری ساده تر است و نیازی به ابزارهای الکترونیکی مخصوص یا تخصص بالا ندارد؛ در حالی که عیب یابی و تعمیر موتورهای انژکتوری نیازمند تجهیزات تخصصی (مانند دستگاه دیاگ) و تعمیرکار ماهر است.
کیفیت پایین برخی سیستم های انژکتوری اولیه وارداتی به ایران نیز عامل مهمی بوده است. در نیمه اول سال ۱۳۹۷، موتورسیکلت سازان داخلی برای تأمین کیت های انژکتور به چین روی آوردند. چینی ها در آن زمان از فناوری شرکت فای (FAI) که یک کانسپت ژاپنی منسوخ شده بود، استفاده می کردند.
این سیستم ها برای شرایط آب و هوایی مختلف دنیا کالیبره نشده بودند و راندمان پایینی داشتند. این کیت های چینی روی حدود صد هزار دستگاه موتورسیکلت ایرانی نصب شدند و به دلیل تکنولوژی قدیمی و نبود کالیبراسیون مناسب برای آب و هوای ایران، با مشکلاتی مانند ریپ زدن، استارت نزدن و… مواجه شدند. این مشکلات، مالکان موتورسیکلت ها را که اغلب از این وسایل برای امرار معاش استفاده می کردند، مجبور به جایگزینی کاربراتور با انژکتور می کرد.
علاوه بر این، باورهای غلط یا تجربیات ناموفق در مورد عملکرد موتورسیکلت های انژکتوری در ایران وجود دارد. برخی موتورسواران باتجربه معتقدند که عملکرد موتورهای کاربراتوری از نظر شتاب گیری و قدرت، به ویژه در موتورهای تک سیلندر زیر ۲۵۰ سی سی، بهتر است و سیستم انژکتوری بیشتر برای خودروها مناسب است تا موتورسیکلت ها. مسائل مربوط به کیفیت بنزین در ایران نیز می تواند بر عملکرد سیستم های انژکتوری تأثیر منفی بگذارد.
روش های تبدیل موتورسیکلت انژکتوری به کاربراتوری
فرآیند تبدیل موتور انژکتوری به کاربراتوری شامل حذف کامل سیستم انژکتور و نصب قطعات مربوط به سیستم کاربراتوری است. برای انجام این کار، قطعات متعددی باید تعویض شوند:
- اگزوز: اگزوز موتور انژکتوری دارای سنسور اکسیژن است. برای تبدیل، باید سنسور اکسیژن جدا شده و جای آن با یک شمع موتور پر شود یا کل اگزوز با نمونه کاربراتوری تعویض شود.
- باک بنزین: باک موتورسیکلت انژکتوری دارای پمپ بنزین داخلی است. باید آن را با باکی که دارای شیر بنزین است جایگزین کرد. البته در برخی موارد، روش هایی وجود دارد که پمپ بنزین را با یک جایگزین داخل باک عوض کرده و نیازی به تعویض کامل باک نیست و نمایشگر میزان بنزین نیز حفظ می شود.
- کاربراتور و رابط کاربراتور: بلوکه انژکتور حذف شده و یک کاربراتور جدید جایگزین آن می شود و رابط کاربراتور هم بین کاربراتور و سیلندر قرار می گیرد.
- بوبین، سیم گاز و خرطومی هواکش کاربراتور: این قطعات موتور انژکتور با موتور کاربراتور تفاوت دارند و باید تعویض شود.
- فلکه برق: فلکه برق موتور انژکتور معمولاً ۳۴ تا ۳۶ دندانه دارد، در حالی که فلکه برق کاربراتور یک دندانه پهن دارد. البته برخی سیستم های انژکتوری ارزان قیمت با فلکه برق تک دندانه و شش سیم پیچه سازگار هستند و نیازی به دستکاری در موتور ندارند.
- قوطی برق یا ترانزیستور: این قطعه جایگزین ECU موتورسیکلت انژکتوری می شود. همچنین CDI نوع AC باید با CDI نوع DC جایگزین شود.
- شارژر و سیم کشی: شارژر موتورسیکلت انژکتور با کاربراتور متفاوت است و ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد، به خصوص اگر بوبین برق نیز تعویض شود. همچنین برای تبدیل اصولی، سیم کشی کامل موتورسیکلت نیز باید تعویض شود.
- کویل: کویل موتور سیکلت کاربراتور با موتورسیکلت انژکتوری متفاوت است و در صورت مقاومت کمتر از ۹ کیلو اهم ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد.
- باتری: در موتورسیکلت های استارتی، اگر ظرفیت باتری کمتر از ۵ آمپر باشد، ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد.
هزینه این تبدیل، شامل خرید قطعات مورد نیاز و اجرت تعمیرکار است که بسته به نوع موتور و کیفیت قطعات انتخابی متفاوت خواهد بود. از نظر قانونی، اگرچه در سند موتورسیکلت کلمه “انژکتور” ثبت شده است، اما تا کنون برای تردد موتور هایی که این تبدیل را انجام داده اند مشکلی ایجاد نشده است. با این حال، هنگام تعویض پلاک، ممکن است با مشکل مواجه شوید و نیاز باشد موتور را به حالت انژکتوری بازگردانید. بنابراین توصیه می شود قطعات اصلی انژکتوری برای این منظور نگهداری شوند.
جمع بندی مقاله
در رقابت دیرینه بین کاربراتور و انژکتور سوخت، سیستم انژکتور به عنوان گزینه برتر برای وسایل نقلیه مدرن شناخته می شود. این سیستم، با دقت بی نظیر در تحویل سوخت، افزایش کارایی، کاهش آلایندگی و قابلیت اطمینان بالا، مزایای محسوسی را ارائه می دهد. رانندگان روزمره از مصرف سوخت کمتر، استارت ثابت، شتاب روان تر و نگهداری آسان تر بهره مند می شوند.
از سوی دیگر، کاربراتورها با سادگی مکانیکی، هزینه اولیه پایین تر و جذابیت نوستالژیک خود، همچنان در برخی حوزه ها، به ویژه برای علاقه مندان به خودروهای کلاسیک، جایگاه ویژه ای دارند.
در نهایت، انتخاب بین این دو سیستم به طور کامل به نیازها، اهداف رانندگی و اولویت های شخصی شما بستگی دارد. شناخت تفاوت های اساسی هر سیستم به شما کمک می کند تا تصمیم گیری آگاهانه ای در مورد خرید، نگهداری یا ارتقاء وسیله نقلیه خود داشته باشید. در هر صورت، نگهداری صحیح از هر دو سیستم برای اطمینان از طول عمر و عملکرد مطلوب وسیله نقلیه شما حیاتی است.
مطلبی که با عنوان “تفاوت موتور کاربرات و انژکتور (ماشین و موتورسیکلت)” مشاهده کردید در دپارتمان اتومکانیک آموزشگاه فن آموزان تهیه شده است. فن آموزان دوره های تخصصی و فنی پردرآمد ویژه بازار کار از جمله آموزش صافکاری خودرو ، آموزش نقاشی خودرو ، آموزش نصب دزدگیر ماشین ، آموزش نصب ضبط و باند خودرو ، دوره های تخصصی آموزش برق خودرو، دوره های تخصصی آموزش جوشکاری ، دوره های تاسیسات و آموزش تعمیرات پکیج و … را در کارگاه های مجهز بصورت عملی و ویژه اشتغال برگزار می کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان با شماره 02191321001 تماس بگیرید.
برای شروع یادگیری تردید دارید؟جهت دریافت مشاوره رایگان شماره موبایل خود را وارد کنید.
var gform;gform||(document.addEventListener(“gform_main_scripts_loaded”,function(){gform.scriptsLoaded=!0}),window.addEventListener(“DOMContentLoaded”,function(){gform.domLoaded=!0}),gform={domLoaded:!1,scriptsLoaded:!1,initializeOnLoaded:function(o){gform.domLoaded&&gform.scriptsLoaded?o():!gform.domLoaded&&gform.scriptsLoaded?window.addEventListener(“DOMContentLoaded”,o):document.addEventListener(“gform_main_scripts_loaded”,o)},hooks:{action:{},filter:{}},addAction:function(o,n,r,t){gform.addHook(“action”,o,n,r,t)},addFilter:function(o,n,r,t){gform.addHook(“filter”,o,n,r,t)},doAction:function(o){gform.doHook(“action”,o,arguments)},applyFilters:function(o){return gform.doHook(“filter”,o,arguments)},removeAction:function(o,n){gform.removeHook(“action”,o,n)},removeFilter:function(o,n,r){gform.removeHook(“filter”,o,n,r)},addHook:function(o,n,r,t,i){null==gform.hooks[o][n]&&(gform.hooks[o][n]=[]);var e=gform.hooks[o][n];null==i&&(i=n+”_”+e.length),gform.hooks[o][n].push({tag:i,callable:r,priority:t=null==t?10:t})},doHook:function(n,o,r){var t;if(r=Array.prototype.slice.call(r,1),null!=gform.hooks[n][o]&&((o=gform.hooks[n][o]).sort(function(o,n){return o.priority-n.priority}),o.forEach(function(o){“function”!=typeof(t=o.callable)&&(t=window[t]),”action”==n?t.apply(null,r):r[0]=t.apply(null,r)})),”filter”==n)return r[0]},removeHook:function(o,n,t,i){var r;null!=gform.hooks[o][n]&&(r=(r=gform.hooks[o][n]).filter(function(o,n,r){return!!(null!=i&&i!=o.tag||null!=t&&t!=o.priority)}),gform.hooks[o][n]=r)}});
"*" فیلدهای الزامی را نشان می دهد
Hiddenاین فیلد برای اعتبار سنجی است و باید بدون تغییر باقی بماند .gform.initializeOnLoaded( function() {gformInitSpinner( 30, ‘https://fanamoozan.com/wp-content/plugins/gravityforms/images/spinner.svg’, true );jQuery(‘#gform_ajax_frame_30’).on(‘load’,function(){var contents = jQuery(this).contents().find(‘*’).html();var is_postback = contents.indexOf(‘GF_AJAX_POSTBACK’) >= 0;if(!is_postback){return;}var form_content = jQuery(this).contents().find(‘#gform_wrapper_30’);var is_confirmation = jQuery(this).contents().find(‘#gform_confirmation_wrapper_30’).length > 0;var is_redirect = contents.indexOf(‘gformRedirect(){‘) >= 0;var is_form = form_content.length > 0 && ! is_redirect && ! is_confirmation;var mt = parseInt(jQuery(‘html’).css(‘margin-top’), 10) + parseInt(jQuery(‘body’).css(‘margin-top’), 10) + 100;if(is_form){jQuery(‘#gform_wrapper_30’).html(form_content.html());if(form_content.hasClass(‘gform_validation_error’)){jQuery(‘#gform_wrapper_30’).addClass(‘gform_validation_error’);} else {jQuery(‘#gform_wrapper_30’).removeClass(‘gform_validation_error’);}setTimeout( function() { /* delay the scroll by 50 milliseconds to fix a bug in chrome */ jQuery(document).scrollTop(jQuery(‘#gform_wrapper_30’).offset().top – mt); }, 50 );if(window[‘gformInitDatepicker’]) {gformInitDatepicker();}if(window[‘gformInitPriceFields’]) {gformInitPriceFields();}var current_page = jQuery(‘#gform_source_page_number_30’).val();gformInitSpinner( 30, ‘https://fanamoozan.com/wp-content/plugins/gravityforms/images/spinner.svg’, true );jQuery(document).trigger(‘gform_page_loaded’, [30, current_page]);window[‘gf_submitting_30’] = false;}else if(!is_redirect){var confirmation_content = jQuery(this).contents().find(‘.GF_AJAX_POSTBACK’).html();if(!confirmation_content){confirmation_content = contents;}jQuery(‘#gform_wrapper_30’).replaceWith(confirmation_content);jQuery(document).scrollTop(jQuery(‘#gf_30’).offset().top – mt);jQuery(document).trigger(‘gform_confirmation_loaded’, [30]);window[‘gf_submitting_30’] = false;wp.a11y.speak(jQuery(‘#gform_confirmation_message_30’).text());}else{jQuery(‘#gform_30’).append(contents);if(window[‘gformRedirect’]) {gformRedirect();}}jQuery(document).trigger(“gform_pre_post_render”, [{ formId: “30”, currentPage: “current_page”, abort: function() { this.preventDefault(); } }]); if (event && event.defaultPrevented) { return; } const gformWrapperDiv = document.getElementById( “gform_wrapper_30” ); if ( gformWrapperDiv ) { const visibilitySpan = document.createElement( “span” ); visibilitySpan.id = “gform_visibility_test_30”; gformWrapperDiv.insertAdjacentElement( “afterend”, visibilitySpan ); } const visibilityTestDiv = document.getElementById( “gform_visibility_test_30” ); let postRenderFired = false; function triggerPostRender() { if ( postRenderFired ) { return; } postRenderFired = true; jQuery( document ).trigger( ‘gform_post_render’, [30, current_page] ); gform.utils.trigger( { event: ‘gform/postRender’, native: false, data: { formId: 30, currentPage: current_page } } ); if ( visibilityTestDiv ) { visibilityTestDiv.parentNode.removeChild( visibilityTestDiv ); } } function debounce( func, wait, immediate ) { var timeout; return function() { var context = this, args = arguments; var later = function() { timeout = null; if ( !immediate ) func.apply( context, args ); }; var callNow = immediate && !timeout; clearTimeout( timeout ); timeout = setTimeout( later, wait ); if ( callNow ) func.apply( context, args ); }; } const debouncedTriggerPostRender = debounce( function() { triggerPostRender(); }, 200 ); if ( visibilityTestDiv && visibilityTestDiv.offsetParent === null ) { const observer = new MutationObserver( ( mutations ) => { mutations.forEach( ( mutation ) => { if ( mutation.type === ‘attributes’ && visibilityTestDiv.offsetParent !== null ) { debouncedTriggerPostRender(); observer.disconnect(); } }); }); observer.observe( document.body, { attributes: true, childList: false, subtree: true, attributeFilter: [ ‘style’, ‘class’ ], }); } else { triggerPostRender(); } } );} );
دریافت مشاوره رایگان
نوشته تفاوت موتور کاربرات و انژکتور (ماشین و موتورسیکلت) اولین بار در آموزشگاه فنی و حرفه ای فن آموزان. پدیدار شد.
دیدگاه خود را بنویسید