لوله کشی آب ساختمان به منظور انتقال آب به بخش های مختلف ساختمان صورت می گیرد. به منظور انجام صحیح و کاربردی لوله کشی آب رعایت اصول و استاندارد ها ضروری می باشد. عدم رعایت اصول موجب کیفیت نامناسب آب منتقل شده و خطرات جانی را برای ساکنین ساختمان در پی دارد. در این مقاله ضمن معرفی روش های مختلف لوله کشی آب ساختمان، انواع لوله های مورد استفاده را مورد بررسی قرار داده و در آخر، اصول انجام آن را توضیح می دهیم. دوره آموزش لوله کشی ساختمان در آموزشگاه فن آموزان تمامی مباحث این دوره را بصورت عملی و تخصصی در کارگاههای مجهز ارائه می دهد. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
اگر علاقه مند به لوله کشی هستید میتوانید در دوره لوله کشی ساختمان که به صورت صفر تا صد و کاملاً عملی و تخصصی در آموزشگاه فن آموزان برگزار میشوند شرکت کرده و مدرک فنی حرفه ای آن را دریافت کنید. جهت مشاهده شرایط این دوره روی تصویر بالا کلیک کنید و یا با ما تماس بگیرید.
روش های مختلف لوله کشی آب
- لوله کشی آب به روش سنتی
- لوله کشی آب به روش انشعابی
- لوله کشی آب به روش کلکتوری
لوله کشی آب به روش سنتی
در ساختمان های قدیمی از روش سنتی برای لوله کشی آباستفاده می شود. لوله های مورد استفاده در لوله کشی آب به روش سنتی از جنس فلز بوده و در طولانی مدت دچار زنگ زدگی و خوردگی می شوند. امروزه انجام لوله کشی به این روش به دلیل سختی کار، سنگین بودن لوله های فلزی و زنگ زدن آن ها و هم چنین هزینه نصب بالا محدود شده است و از روش های جایگزین لوله کشی آب استفاده می شود.
لوله کشی آب به روش انشعابی
در لوله کشی به روش انشعابی، پس از وارد شدن لوله اصلی به داخل ساختمان باید کنتور را مستقیما در داخل ساختمان نصب نمود. نامگذاری این روش به نام انشعابی به دلیل انشعاب از لوله و رایزر اصلی در هر محل و مرتبط نمودن کل مسیر لوله کشی به یکدیگر در انتهای مسیر می باشد. در لوله کشی به روش انشعابی به جای استفاده از لوله های فلزی، از لوله های پلمیری استفاده می شود.
لوله کشی آب ساختمان به روش کلکتوری
در لوله کشی آب به روش کلکتوری از ابزاری به نام کلکتور استفاده می شود. به دلیل قابلیت انجام لوله کشی به روش کلکتوری به صورت جداگانه در یک ساختمان نسبت به روش های سنتی و انشعابی پیشرفته تر می باشد. در این روش لوله اصلی را از خیابان به داخل ساختمان وارد کرده و سپس رایزر اصلی را در داخل کلکتور انشعاب داده و بسته به تعداد مکان های مورد استفاده، تعداد کلکتور ها متغیر می باشد.
روش صحیح لوله کشی آب
لوله کشی آب با طراحی دقیق و محاسبات فنی آغاز می شود که شامل تعیین مسیر لوله ها، محل نصب شیرآلات و برآورد میزان مصرف آب است. در این مرحله، مهندسان باید با توجه به تعداد طبقات، واحدها و نقاط مصرف، قطر مناسب لوله ها را محاسبه کنند.
انتخاب نوع لوله نیز باید متناسب با کاربری و شرایط محیطی باشد؛ به عنوان مثال، برای آب سرد و گرم از لوله های متفاوتی استفاده می شود. همچنین، رعایت استانداردهای فنی در انتخاب اتصالات، شیرآلات و تجهیزات جانبی مانند فشارشکن ها و شیرهای یک طرفه بسیار حائز اهمیت است.
عدم رعایت این موارد منجر به مشکلاتی مانند افت فشار، نشتی و یا خرابی زودهنگام سیستم میشود. در مرحله اجرا، لوله ها باید با شیب مناسب (معمولاً 1 تا 2 درصد) نصب شوند تا جریان آب به خوبی برقرار شود و از تجمع رسوب جلوگیری گردد.
عایق‌کاری صحیح لوله ها، به خصوص در مناطق سردسیر و برای لوله های آب گرم، ضروری است که از هدر رفت انرژی و یخ زدگی جلوگیری می کند. استفاده از بست های استاندارد برای مهار لوله ها، رعایت فاصله مناسب از دیوارها و سقف و نصب صحیح شیرآلات از دیگر نکات مهم در این مرحله است.
پس از اتمام لوله‌کشی، انجام تست های فشار و نشتی برای اطمینان از صحت کار ضروری است. این تست ها با فشاری بیش از فشار کاری معمول سیستم انجام می شود تا از استحکام و عدم نشتی در تمام نقاط اطمینان حاصل شود. همچنین، سیستم باید به درستی هواگیری شود تا از ایجاد صدا و ضربه قوچ در هنگام بهره برداری جلوگیری شود.
اصول لوله کشی آب ساختمان
طراحی و محاسبات اولیه قبل از شروع هر پروژه لوله کشی، باید محاسبات دقیق فشار آب، قطر مناسب لوله ها و میزان مصرف انجام شود. این مرحله شامل بررسی تعداد طبقات، واحدها و نقاط مصرف است. همچنین باید مسیرهای عبور لوله ها به گونه ای طراحی میشود که کمترین پیچیدگی و بیشترین کارایی را داشته باشد.
انتخاب مصالح استاندارد استفاده از لوله ها و اتصالات با کیفیت و استاندارد، اساس یک لوله کشی اصولی است. لوله های مورد استفاده باید متناسب با کاربری (آب سرد یا گرم) و شرایط محیطی انتخاب شوند. همچنین تمامی اتصالات باید از جنس مرغوب و سازگار با نوع لوله ها باشند تا از نشتی و خوردگی جلوگیری شود.
اجرای صحیح و اصولی در مرحله اجرا، رعایت اصولی مانند شیب بندی مناسب، عایق کاری صحیح و نصب صحیح شیرآلات ضروری است. لوله ها باید در عمق مناسب و با فاصله استاندارد از دیوارها و کف نصب شوند.
تست و کنترل کیفیت پس از اتمام لوله کشی، انجام تست های فشار و نشتی ضروری است. این مرحله شامل بررسی تمام اتصالات، شیرآلات و نقاط حساس است. همچنین باید سیستم هواگیری به درستی انجام شود و از عملکرد صحیح تمام اجزا اطمینان حاصل گردد. مستندسازی نتایج تست ها و ارائه گارانتی برای کار انجام شده نیز از اصول مهم است.
انواع لوله ها در لوله کشی آب ساختمان
- لوله گالوانیزه
- لوله چدنی
- لوله پلیکا
- لوله پلی پروپیلن
- لوله پنج لایه
لوله گالوانیزه
در زمان های گذشته از لوله های سربی برای انتقال آب استفاده می شد. لوله های سربی به دلیل داشتن خطرات جانی منسوخ شده و لوله ها گالوانیزه جایگزین آن ها شدند. لوله های گالوانیزه دارای پوششی از جنس فلز در سطح لوله بوده که برای جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی کاربرد دارد.
مزایای استفاده از لوله های آب گالوانیزه
- مقاوم در برابر زنگ زدن و خوردگی
- مقلوم در برابر ضربه و فشار
- آسان بودن فرآیند ترمیم و تعمیر لوله ها
- عدم نشتی آب از جدار لوله ها
معایب استفاده از لوله های آب گالوانیزه
- پایین آمدن فشار آب به دلیل ایجاد رسوب در لوله های گالوانیزه
- تغییر رنگ و طعم آب آشامیدنی به دلیل آزاد شدن آهن در لوله های گالوانیزه
- خوردگی، زنگ زدگی و پوسیدگی لوله به دلیل تجمع رسوب
لوله چدنی
لوله های چدنی از چدن ریخته گری ساخته شده و متناسب با مکان استفاده از آلیاژ، شکل، طول و اتصالات مختلف استفاده می شود.
مزایای استفاده از لوله های آب چدنی
- مقاومت در برابر فشار وارد به لوله
- فرسودگی کمتر نسبت به نمونه های مشابه
- قیمت ارزان
معایب استفاده از لوله های آب چدنی
- ایجاد زنگ زدگی و خوردگی در لوله ها
- نصب پیچیده و گران
- سنگین بودن وزن لوله های چدنی
بیشتر بخوانید: آموزش تعمیرات کولر گازی
لوله پلیکا
امروزه استفاده از لوله های پلاستیکی در سیستم آب رسانی ساختمان جایگزین لوله های فلزی شده اند. یکی از نمونه های معروف لوله های پلاستیکی یا پلیمری، لوله پی وی سی یا همان لوله پلیکا می باشد. لوله های پلیکا در ابعاد و قطر های مختلف ساخته شده اند. لوله های PVC متناسب با کاربرد آن ها در سیستم انتقال آب خانگی در نمونه های فشار ضعیف، نیمه قوی و قوی تولید شده و مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از نمونه های محبوب لوله پلیکا در بازار، لوله U-PVC بوده به دلیل عدم استفاده از مواد نرم کننده در ساخت آن سختی بالایی داشته و در بازار به نام لوله سخت معروف است.
مزایای استفاده از لوله های آب پلیکا
- مقاوم در برابر اسید های قوی، آسیب دیدگی، خوردگی و زنگ زدگی
- استحکام در برابر ایجاد ضربه و فشار و عدم ترک خوردگی
- حفظ کیفیت آب آشامیدنی به دلیل عدم وجود سرب در آن
- سهولت در نصب و جا به جایی به دلیل بافت سبک
معایب استفاده از لوله های آب پلیکا
- شکننده بودن
- عدم انعطاف پذیری
لوله پلی پروپیلن
لوله های پلی پروپیلن از دسته لوله های پلاستیکی آب ساختمان بوده و به دلیل معایب استفاده از لوله ها فلزی در دو رنگ سفید و سبز تولید شده و مورد استفاده قرار می گیرند. کیفیت هر دو رنگ سفید و سبز لوله های PP یکسان بوده و معمولا از لوله سفید در برای لوله کشی رو کار و از لوله نوع سبز PP برای لوله کشی های رو کار و حفاظت از تابش نور مستقیم آفتاب استفاده می شود. لوله های سبز و سفید پلی پروپیلن به لوله های تک لایه نیز معروف هستند.
مزایای استفاده از لوله های آب پلی پروپیلن
- سرعت حرکت آب در لوله های پلی پروپیلن
- عدم تشکیل جلبک در داخل لوله به دلیل صیقلی و صاف بودن سطح داخلی لوله پلی پروپیلن
- جا به جایی آسان و نصب سریع به دلیل وزن کم
- استفاده از لوله های پلی پروپیلن در مکان های مختلف به دلیل انعطاف پذیری بالا
- داشتن شکل ظاهری زیبا و استفاده از آن ها در روش رو کار
- قیمت مناسب
معایب استفاده از لوله های آب پلی پروپیلن
- داشتن مقاومت کم در زمان عبور سیال با دمای بالا و افزایش طولی هنگام قرار گیری در دمای بالا
- نیاز به تجهیزات تخصصی مانند اتوکشی در هنگام نصب و طولانی بودن نصب آن ها
لوله پنج لایه
لوله های پنج لایه از جنس پلاستیک بوده و با نام لوله های حرارتی PEX نیز شناخته می شوند. این لوله ها به دلیل منعطف بودن و استفاده از آن ها در مصارف مختلف سیستم انتقال آب ساختمان های مسکونی مانند سیستم آب رسانی سرد و گرم، لوله کشی رادیاتور و پکیج کاربرد دارند. لوله های پنج لایه از ترکیب پلیمر و فلز طراحی و تولید شده اند.
لوله های پنج لایه به دلیل استفاده از فلز در دو لایه و هم چنین ساخت لایه بیرونی و خارجی خود از پلی اتیلن مشبک شده و یک لایه چسب مخصوص، نکات مثبت هر دو لوله فلزی و پلی اتیلن را دارا می باشد.
مزایای استفاده از لوله های آب پنج لایه
- استفاده از آن ها در بوبه کشی آب گرم به دلیل نداشتن محدودیت دمایی
- انتقال سیال بدون تلف شدن حرارت به دلیل داشتن عایق حرارتی
- عدم تغییر در رنگ و طعم و بوی آب آشامیدنی
- عدم خوردگی لوله ها هنگام عبور اسید و باز ها
- نصب آسان و ارزان
- توزیع آب با فشار یکسان به علت داشتن سطح صیقلی لوله های چند لایه
- عدم رشد جلبک به دلیل وجود لایه های پلیمر در لوله پنج لایه
- مقاومت بالا در برابر شعله و آتش سوزی
- طول عمر بالا
معایب استفاده از لوله های آب پنج لایه
- داشتن ضریب انبساط بالا
- نشتی لوله هنگام از بین رفتن لایه چسب در لوله پنج لایه
اصول لوله کشی آب ساختمان
انجام لوله کشی باید طبق اصول و استاندارد انجام شود تا مانع از وارد شدن آسیب به سیستم آب رسانی ساختمان شود. اصول لوله کشی آب ساختمان عبارتند از:
- انتخاب بستر و محل لوله کشی
- استفاده از نوع لوله مناسب
- قطر لوله استاندارد
- نصب لوله در محل مناسب
- هماهنگی با سیستم های لوله کشی مختلف ساختمان
انتخاب بستر و محل لوله کشی آب
از اصول اولیه لوله کشی آب، انتخاب بستر و محل لوله کشی متناسب می باشد. قرار گیری لوله های آب نباید عمیق و سطحی بوده تا از وارد شدن فشار بیش از حد به لوله ها جلوگیری نموده و هم چنین مانع از برخورد اجسام سخت در سطح لوله شود.
استفاده از نوع لوله مناسب
استفاده از لوله مناسب یکی از اصول لوله کشی آب ساختمان می باشد. لوله های مورد استفاده در انتقال آب برای مصارف مختلف نظیر آب آشامیدنی و فاضلاب متفاوت بوده و جنس مختلفی دارند.
قطر لوله استاندارد
رعایت قطر و ضخامت استاندارد برای انتقال آب از نکات اصلی لوله کشی آب بوده که عدم رعایت و توجه به اندازه های استاندارد موجب تجمع رسوبات، گرفتگی و شکستگی لوله ها را به دنبال دارد.
نصب لوله در محل مناسب
عوامل مختلفی مانند درجه حرارت محیط و اصطکاک بر طول عمر لوله های آب ساختمان تاثیر گذار است. به همین دلیل باید در انتخاب محل نصب لوله دقت کافی داشته تا بتوان سال های زیادی از آن ها استفاده کرده و نیاز به تعمیر آن ها نباشد.
هماهنگی با سیستم های لوله کشی مختلف ساختمان
لوله کشی آب ساختمان شامل بخش های مختلف مانند آب آشامیدنی، آب غیر شرب و آب فاضلاب می باشد. علاوه بر آن سیستم های گرمایشی و پکیج ها به سیستم آب رسانی ساختمان متصل هستند. یکی از اصول مهم در لوله کشی آب ساختمان، توجه به استاندارد ها و قوانین لوله کشی و هماهنگی صحیح بخش های مختلف می باشد. عدم رعایت استاندارد ها و هماهنگ نکردن لوله کشی بخش های مختلف موجب تداخل لوله ها و گرفتگی، شکستگی و پوسیدگی لوله ها می شود. هم چنین سلامت افراد ساکن ساختمان را تحت تاثیر قرار می دهد.
مقاله “اصول لوله کشی آب ساختمان” حاصل تلاش تیم تحریریه دپارتمان تاسیسات آموزشگاه فن آموزان بود که دوره های آموزش نصب پکیج، آموزش تعمیرات پکیج و… در آن با ارائه مدرک فنی حرفه ای برگزار میگردد.
نوشته روش صحیح لوله کشی آب + اصول لوله کشی آب ساختمان اولین بار در آموزشگاه فنی و حرفه ای فن آموزان. پدیدار شد.
دیدگاه خود را بنویسید