محاسبه کسورات حقوق و دستمزد یکی از چالش برانگیزترین بخش های حسابداری است که هر سال با تغییرات قانونی جدید پیچیده تر می شود. کسورات حقوق شامل مجموعه ای از کسری های قانونی و توافقی است که باید از حقوق و مزایای کارکنان کسر شود. اشتباه در محاسبه این کسورات به جریمه های سنگین مالیاتی، مشکلات بیمه ای و نارضایتی پرسنل منجر میشود، به همین دلیل، تسلط بر اصول محاسبه کسورات برای هر حسابدار یک مهارت حیاتی و مهم محسوب می شود.
در شرایطی که قوانین مالیاتی مدام در حال تغییر هستند، چطور می توانید مطمئن شوید که محاسبات شما دقیق و مطابق با آخرین قوانین است؟ آموزش حسابداری فن آموزان، بصورت کاملاً عملی و منطبق با نیاز بازار کار، تمام آنچه برای تسلط بر محاسبات کسورات نیاز دارید را در اختیارتان قرار می دهد.
اگر علاقمند به حرفه حسابداری هستید با شرکت در دوره حسابداری فن آموزان، علاوه بر یادگیری اصول پایه، با جدیدترین تغییرات قوانین سال 1403، نرم افزارهای تخصصی و تکنیک های حرفه ای محاسبات آشنا خواهید شد. اگر می‌خواهید در کوتاه ترین زمان به یک متخصص حرفه ای در زمینه محاسبات حقوق و دستمزد تبدیل شوید، فرصت را از دست ندهید و همین امروز در دوره های ما شرکت کنید.
حسابداری حقوق و دستمزد چیست؟
حسابداری حقوق و دستمزد یکی از مهم ترین و البته پیچیده ترین شاخه های حسابداری است که با محاسبه، ثبت و گزارش دهی تمامی موارد مالی مرتبط با پرداخت های کارکنان سر و کار دارد. در این شاخه تخصصی به دانش کامل و جامع در زمینه قوانین کار، بیمه و مالیات نیاز است و نقش مهمی در مدیریت منابع مالی سازمان ها ایفا می کند.
حقوق خالص و ناخالص چه تفاوتی دارند؟
حقوق ناخالص به کل مبلغی گفته می شود که پیش از کسر هرگونه کسورات قانونی و توافقی به کارمند تعلق می گیرد. این مبلغ شامل حقوق پایه، اضافه کاری، حق مأموریت، حق مسکن، حق اولاد، بن کارگری و سایر مزایای قانونی و توافقی است که در قرارداد کار یا طبق قانون به کارمند تعلق می گیرد.به عبارت دیگر، حقوق ناخالص همان رقمی است که در قرارداد کار درج شده و مجموع تمام دریافتی های کارمند را قبل از اعمال هرگونه کسر نشان می دهد. این مبلغ مبنای محاسبه کسورات قانونی مانند مالیات و حق بیمه تأمین اجتماعی است.
حقوق خالص اما مبلغی است که پس از کسر تمام کسورات قانونی و توافقی از حقوق ناخالص، به حساب کارمند واریز می شود. کسورات قانونی شامل مالیات بر درآمد حقوق (که بر اساس جدول مالیاتی سالانه محاسبه می شود)، حق بیمه تأمین اجتماعی ( 7 درصد سهم کارمند)، و کسورات توافقی مانند اقساط وام، بیمه تکمیلی، کسورات صندوق یا سایر کسوراتی است که با توافق کارمند از حقوق او کسر می شود. به بیان ساده تر، حقوق خالص همان مبلغی است که کارمند در پایان ماه به صورت نقدی دریافت می کند.
کسورات حقوق و دستمزد چیست؟
کسورات حقوق و دستمزد به مبالغی گفته می شود که طبق قوانین یا توافق های صورت گرفته از حقوق و مزایای کارکنان کسر می شود. این کسورات در تعیین حقوق خالص پرداختی به کارکنان نقش مهمی دارند و تحت تأثیر سه عامل اصلی قوانین و مقررات، قراردادهای کاری و شرایط اقتصادی قرار می گیرند.
قوانین و مقررات
قوانین و مقررات مربوط به کسر از حقوق و دستمزد شامل قوانین کار، تأمین اجتماعی و مالیات های مستقیم است. طبق این قوانین، کارفرمایان موظف هستند مبالغی مشخص را به عنوان حق بیمه ( 7 درصد سهم کارمند ) و مالیات بر درآمد (بر اساس جدول مالیاتی سالانه) از حقوق کارکنان کسر کنند. این کسورات قانونی اجباری هستند و عدم رعایت آن ها منجر به جریمه های سنگین برای کارفرما میشود.
قراردادهای کاری
قراردادهای کاری شامل توافق هایی برای کسورات اختیاری میباشند. این کسری شامل اقساط وام های دریافتی، حق عضویت در صندوق های رفاهی، بیمه های تکمیلی یا سایر کسورات توافقی میباشد. این نوع کسورات باید با رضایت کتبی کارمند و در چارچوب قوانین کار انجام شود و در قرارداد کار یا توافق نامه های جداگانه ذکر شود.
شرایط اقتصادی
شرایط اقتصادی مانند تورم، تغییرات نرخ ارز و سیاست های اقتصادی دولت بر میزان کسر از حقوق و دستمزد تأثیرگذار میباشد، برای مثال، تغییر در نرخ های مالیاتی، افزایش حق بیمه تأمین اجتماعی یا تغییر در سقف معافیت های مالیاتی، همگی میزان کسورات را تحت تأثیر قرار میدهند. همچنین، شرایط اقتصادی بر توانایی کارکنان در پرداخت اقساط وام ها و سایر تعهدات مالی تأثیر میگذارد.
انواع کسورات حقوق و دستمزد
- کسورات مالیاتی
- کسورات بیمه ای
- کسورات قانونی
- کسورات جبرانی
- کسورات مربوط به عدم حضور
- کسورات قراردادی
کسورات مالیاتی
مالیات بر درآمد حقوق یکی از مهم ترین کسورات قانونی است که بر اساس جدول مالیاتی سالانه محاسبه می شود. این مالیات به صورت پلکانی افزایش می یابد و درصد آن با افزایش درآمد بیشتر می شود. برای مثال، در سال 1403 حقوق های تا سقف معینی از مالیات معاف هستند و پس از آن، نرخ های مالیاتی از 10 درصد شروع شده و تا 35 درصد افزایش می یابد. کارفرمایان موظفند هر ماه مالیات را محاسبه، از حقوق کارمند کسر و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند.
کسورات بیمه ای
کسورات بیمه ای شامل دو بخش اصلی است: حق بیمه تأمین اجتماعی و بیمه های تکمیلی. در مورد بیمه تأمین اجتماعی، 7 درصد از حقوق مشمول بیمه به عنوان سهم کارمند کسر می شود و 23 درصد نیز سهم کارفرماست. این مبالغ برای تأمین خدمات درمانی، بازنشستگی، از کارافتادگی و سایر مزایای بیمه ای در نظر گرفته می شود. بیمه های تکمیلی نیز به صورت توافقی بین کارمند و کارفرما تقسیم می شود.
کسورات جبرانی
کسورات جبرانی زمانی اعمال می شود که کارمند به اموال یا تجهیزات شرکت خسارت وارد کرده باشد. این کسورات باید با توافق کتبی کارمند و بر اساس ارزیابی کارشناسی خسارت تعیین شود. این مبالغ به صورت اقساطی از حقوق کارمند کسر می شود تا فشار مالی زیادی به او وارد نشود.
کسورات مربوط به عدم حضور
این دسته از کسورات شامل غیبت های غیرموجه، تأخیر در ورود، تعجیل در خروج و مرخصی های بدون حقوق می شود. نحوه محاسبه این کسورات در آیین نامه های داخلی سازمان مشخص می شود. برای مثال، به ازای هر روز غیبت غیرموجه، دو تا سه برابر حقوق روزانه از حقوق ماهانه کسر می شود.
کسورات قراردادی
کسورات قراردادی بر اساس توافق بین کارمند و کارفرما تعیین می شود که شامل اقساط وام های دریافتی از سازمان، حق عضویت در صندوق های قرض الحسنه، هزینه غذا، ایاب و ذهاب یا سایر خدمات رفاهی می باشد. این کسورات باید با رضایت کامل کارمند و به صورت کتبی توافق شده باشد و سقف مشخصی برای مجموع کسورات در نظر گرفته می شود.
کسورات حقوق و دستمزد چه اهمیتی دارد؟
کسر از حقوق و دستمزد یکی از مهم ترین بخش های مدیریت مالی سازمان ها است که نقش مهمی در تنظیم روابط مالی بین کارفرما، کارمند و نهادهای دولتی دارد. اهمیت این موضوع از آنجا ناشی می شود که محاسبه نادرست کم کردن پیامدهای جدی برای سازمان به همراه داشته است.
برای مثال، اشتباه در محاسبه و پرداخت مالیات یا حق بیمه منجر به جریمه های سنگین مالی میشود. همچنین، کم کردن حقوق و دستمزد نقش مهمی در تأمین منابع مالی سازمان های بیمه‌گر و نظام مالیاتی کشور دارد و به نوعی ضامن حقوق آینده کارکنان در زمینه بازنشستگی و خدمات درمانی است.
از سوی دیگر، مدیریت صحیح کسر از حقوق و دستمزد به شفافیت مالی سازمان کمک می کند و باعث افزایش اعتماد کارکنان به سیستم مالی سازمان می شود. وقتی کارمندان اطمینان داشته باشند که کسورات قانونی آن ها به درستی محاسبه و پرداخت می شود، انگیزه بیشتری برای کار خواهند داشت.
علاوه بر این، مدیریت دقیق کسورات به سازمان ها کمک می کند تا برنامه ریزی مالی بهتری داشته باشند و هزینه های پرسنلی خود را به درستی پیش بینی و کنترل کنند. این موضوع به ویژه در سازمان های بزرگ که تعداد زیادی کارمند دارند، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
نحوه محاسبه کسورات حقوق و دستمزد
باید مجموع حقوق پایه، اضافه کاری، حق مأموریت و سایر مزایای مشمول کسورات مشخص شود، سپس، کسورات قانونی اجباری مانند حق بیمه تأمین اجتماعی ( 7 درصد سهم کارمند ) از این مبلغ کسر می شود. پس از آن، مالیات بر درآمد حقوق بر اساس جدول مالیاتی سالانه و پس از کسر معافیت های قانونی محاسبه می شود. این محاسبات باید با دقت بالا و با در نظر گرفتن آخرین تغییرات قوانین و بخشنامه ها انجام شود.
در مرحله بعد، سایر کسورات مانند اقساط وام، بیمه تکمیلی، کسورات صندوق و کسورات مربوط به غیبت یا تأخیر محاسبه و اعمال می شود. نکته مهم این است که مجموع کسورات توافقی (غیر از کسورات قانونی) نباید از حد مجاز که یک سوم حقوق ماهانه است، بیشتر شود.
همچنین، ترتیب اعمال کسورات نیز اهمیت دارد؛ به طوری که ابتدا باید کسورات قانونی و سپس سایر کسورات اعمال شوند. پس از اعمال تمام کسورات، مبلغ باقی مانده همان حقوق خالص پرداختی به کارمند خواهد بود که باید در فیش حقوقی به تفکیک نشان داده شود.
راهکارهای پیشگیری از کسورات حقوق و دستمزد
- آشنایی با قوانین و مقررات مربوطه
- مدیریت مالی
- ارتقای ارتباطات داخلی
- مشاوره حقوقی و مالی
آشنایی با قوانین و مقررات مربوطه
مدیران و کارشناسان منابع انسانی باید همواره خود را با آخرین تغییرات قوانین کار، بیمه تأمین اجتماعی و قوانین مالیاتی به روز نگه دارند. این به روزرسانی از طریق شرکت در دوره های آموزشی تخصصی از جمله آموزش نرم افزارهای حسابداری، مطالعه بخشنامه های جدید و مشاوره با کارشناسان حقوقی انجام میشود. همچنین، تهیه دستورالعمل های داخلی منطبق با قوانین و آموزش آن به کارکنان از بروز بسیاری از مشکلات و در نتیجه کسورات جلوگیری می کند.
مدیریت مالی
استفاده از نرم افزارهای تخصصی حقوق و دستمزد، نگهداری سوابق دقیق پرداخت ها و انجام بازرسی های داخلی منظم به شناسایی و رفع مشکلات احتمالی قبل از تبدیل شدن به کسورات کمک میکند. همچنین، ایجاد سیستم کنترل داخلی قوی برای نظارت بر فرآیندهای مالی و حسابرسی ضروری است.
ارتقای ارتباطات داخلی
ایجاد کانال های ارتباطی شفاف، برگزاری جلسات منظم هماهنگی و به اشتراک گذاری اطلاعات به موقع از بروز اشتباهات و سوء تفاهم‌ها جلوگیری میکند. همچنین، آموزش کارکنان در مورد حقوق و تعهدات خود و ایجاد سیستم بازخورد مؤثر به شناسایی و حل مشکلات در مراحل اولیه کمک میکند.
مشاوره حقوقی و مالی
استفاده از خدمات مشاوران حقوقی و مالی متخصص به پیشگیری از کسورات غیرضروری کمک زیادی میکند. این مشاوران در زمینه تفسیر قوانین پیچیده، حل مشکلات حقوقی و ارائه راهکارهای قانونی برای کاهش کسورات راهنمایی های ارزشمندی ارائه میدهند.
نوشته کسورات حقوق و دستمزد چیست + انواع آن و نحوه محاسبه اولین بار در آموزشگاه فنی و حرفه ای فن آموزان. پدیدار شد.
دیدگاه خود را بنویسید